Morgunblaðið - 04.02.2007, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 4. FEBRÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Smart Tískulína Madonnu fyrir H&M, M eftir Madonnu, er væntanleg í valdar verslanir í mars. Þrjár skissur af
fötunum hafa verið opinberaðar til þessa, en um er að ræða rúmlega 30 hluti.
Hennes & Mauritz
Eftir Helgu Kristínu Einarsdóttur
helga@mbl.is
Áhugafólk um verslunarferðir þekkir
H&M betur en margt annað, enda er
H&M vettvangurinn þar sem hin
innri engispretta kaupandans fær
virkilega að koma upp á yfirborðið
(og innbyrða allt sem fyrir er), varla
verður þverfótað fyrir klyfjuðum Ís-
lendingum í barnafatadeildum versl-
unarinnar í höfuðborgum nágranna-
landanna, sem kunnugt er.
Undanfarin ár hefur H&M brydd-
að upp á þeirri nýjung, að fá hátísku-
hönnuði til liðs við sig fyrir eina tísku-
línu á ári og hefur til þessa
bókstaflega verið slegist um flík-
urnar.
Yfirhönnuður H&M, Margareta
van den Bosch, hefur að undanförnu
átt samstarf við poppdívuna Mad-
onnu um hönnun kvenfatalínu og
fylgihluta, „M by Madonna“, sem von
er á í verslanir keðjunnar um allan
heim í mars.
Fulltrúar H&M segja, að M eftir
Madonnu muni „endurspegla tíma-
lausan, einstakan og töfrandi stíl“
Madonnu sjálfrar og kalla hana
„langvarandi menningaríkon“ sem
hefur bæði „óumdeild og óviðjafn-
anleg áhrif á það hvernig fólk um all-
an heim klæðir sig og lítur út.“
Fram kemur að Madonna hafi unn-
ið náið með yfirhönnuðinum til þess
að búa til fatalínu og fylgihluti með á
fjórða tug hluta sem „endurspegli
hennar persónulegu og nútímalegu
túlkun á uppistöðunni í sínu eigin
fatasafni“, eins og tekið er til orða.
Stílvitundin
„Madonna hefur einstaka tilfinn-
ingu fyrir tísku og tískuhneigðum.
Hún hefur afburða stílvitund og lagði
sitt af mörkum í smáum sem stórum
þáttum hverrar hönnunar. Enginn
vafi leikur á áhrifum Madonnu á M
eftir Madonnu,“ er haft eftir van den
Bosch.
Madonna segir sjálf, að hún hafi
ekki farið dult með dálæti sitt á tísku í
áranna rás og að samstarfið við yf-
irhönnuðinn og H&M hafi verið
spennandi og skapandi áskorun. „Ég
er verulega ánægð með útkomuna og
hlakka til þess að ganga í fötunum.“
Madonna hélt í tónleikaferð á síð-
asta ári, í framhaldi af útgáfu geisla-
disksins „Confessions on a Dance
Floor“, og tók meðal annars þátt í
auglýsingaherferð fyrir H&M síðast-
liðið sumar ásamt hljómsveit og
fylgdarliði. Hópurinn bæði sýndi og
klæddist íþróttagöllum og öðrum
fatnaði, sem Madonna hannaði í sam-
vinnu við verslunina, á meðan á tón-
leikaferðinni stóð, en illar tungur
herma að gallarnir hafi ekki náð
verulegum tökum á neytendum og
varla hreyfst af slánum og á endanum
verið gefnir á Netinu.
Enn verri tungur bentu á að Ma-
donna, sem er 47 ára, væri einfald-
lega of gömul til þess að sýna æf-
ingagalla. Talskona hennar, Liz
Rosenberg, var fljót til svars og
sagði: „Ég skora á hvaða 18 ára ung-
ling sem er að leika eftir brot af því
sem hún sýnir á dansgólfinu.“
H&M nýtur lið-
sinnis Madonnu
í samkeppninni
TÍSKA»
Hönnuður Madonna í auglýsingaherferð fyrir H&M í fötum eftir sjálfa sig.
Eftir Ragnhildi Sverrisdóttur
rsv@mbl.is
H
vers vegna getur fólk
þekkt lög þótt það
heyri aðeins fyrsta
hljóminn í þeim?
Hvernig stendur á að
fólk getur sungið uppáhaldslagið
sitt svo nákvæmlega, að varla
skeikar nokkru í takti eða tónteg-
und? Bregst heili okkar eins við
tónlist heima í stofu og á tón-
leikum?
Þessar spurningar eru á meðal
þeirra sem dr. Daniel Levitin sál-
fræðingur leitar svara við, en við-
tal við hann birtist nýlega í New
York Times. Levitin hefur það
fram yfir margan sálfræðinginn,
að hann starfaði í hálfan annan
áratug við upptökur á tónlist og
var upptökustjóri margra þekktra
tónlistarmanna. Hann fór snemma
að velta því fyrir sér hvernig
mannsheilinn ynni úr tónlist og
hvaða áhrif tónlist hefði á tilfinn-
ingar. Og segir sjálfur, að þegar
tónlistarmenn á borð við Van
Morrison og Elvis Costello hafi
misst plötusamninga af því að út-
gáfufyrirtækin töldu þá ekki selja
nógu mikið, þá hafi hann kosið að
yfirgefa tónlistarheiminn.
Hárréttur taktur og tónn
Eftir að hafa lokið doktorsnámi í
sálfræði sneri hann sér aftur að
tónlistinni og nú sem vísindamað-
ur. Ein rannsókna hans var með
þeim hætti, að hann stöðvaði fólk á
förnum vegi og bað það að syngja
eitt af uppáhaldslögum sínum.
Niðurstöðurnar voru sláandi.
Flestir sungu lagið í hárréttum
takti, með aðeins 4% skekkj-
umörkum, og tveir þriðju hópsins
sungu í réttri tóntegund eða svo
aðeins munaði hálftóni. „Þegar
upptökurnar voru spilaðar ofan á
upprunalegar útgáfur laganna
hljómaði það eins og fólkið væri að
syngja með laginu,“ sagði Levitin í
viðtali við New York Times.
Þar sem minnið er svikult og
oftast því verra sem lengri tími
líður, þá þóttu Levitin niðurstöð-
urnar sláandi. Hvað gerði það að
verkum að tónlistarminnið var jafn
gott og raun bar vitni?
Hann taldi sig finna svarið, eða
að minnsta kosti vísbendingu að
svari, í rannsókn sem birt var í
fyrra, en í henni fékk hann tauga-
sérfræðinga til liðs við sig. Helstu
niðurstöður voru þær, að þegar
fólkið í rannsókninni hlustaði á
tónlist, í þessu tilviki klassíska
tónlist, þá tóku mismunandi svæði
í heilanum við sér. Fyrst greindi
framheilinn uppbyggingu lagsins,
svo gaf heilinn frá sér taugaboð-
efnið dópamín, sem virkar á
ánægjustöð heilans. Tónlistin hafði
líka áhrif á litla heilann, sem
stjórnar hreyfingum. „Við höfum
alltaf vitað að tónlist er góð til að
bæta skapið, en þetta sýndi okkur
nákvæmlega hvernig það gerist,“
var haft eftir Levitin.
Hljómblær lykillinn
Ein ástæða þess að popptónlist
verkar jafn spennandi fyrir heila
okkar og raun ber vitni er hljóm-
blær hennar, að mati Levitins.
Hljómsveitir og einstaka tónlist-
armenn vekja vellíðan, ekki endi-
lega vegna afburðatækni, heldur
vegna þess að þeir móta hljómblæ,
sem heldur sér frá einu lagi í ann-
að. Sú er t.d. skýringin á því að
fólk getur greint lög á borð við
Brown Sugar með Rolling Stones
eða Benny and The Jets með El-
ton John þótt það heyri aðeins
fyrsta hljóm þeirra.
Í umfjöllun New York Times er
einnig greint frá rannsókn Levit-
ins á mismunandi upplifun fólks
eftir því hvort það hlustaði ein-
göngu á tónlistina, sá hljóðlaust
myndband með viðkomandi tónlist-
armanni eða sá hann í eigin per-
sónu á sviði. Greinilegt var að
miklu skipti að fólk sæi tónlistar-
manninn þegar það heyrði tónlist-
ina. Flókinn kafli í laginu skapaði
t.d. spennu hjá þeim sem eingöngu
hlustaði, á meðan þeir sem sáu yf-
irvegaðan tónlistarmanninn voru
rórri yfir átökunum.
Loks skal svo nefnd til sögunnar
rannsókn, sem Levitin telur sýna
fram á að engin tengsl séu á milli
hæfileika fólks á sviði tónlistar og
stærðfræði, en sumir hafa haldið
fram að slíkir hæfileikar séu ná-
tengdir.
Músíkalskt mannkyn
„Þetta er fróðleg umfjöllun en
kannski engin opinberun,“ segir
Sigurður Flosason, tónlistarmaður
og aðstoðarskólastjóri Tónlistar-
skóla FÍH. „Mér fannst skemmti-
Þegar heilinn dillar sér við tónlist
TÓNLIST»