Morgunblaðið - 04.02.2007, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. FEBRÚAR 2007 43
Jafnvel forsætisráðherra …
Í
samtali við Elínu Ebbu Ásmundsdóttur,
forstöðuiðjuþjálfa geðsviðs Landspítala
– háskólasjúkrahúss, sem birtist í Morg-
unblaðinu í dag, laugardag, segir Kjell
Magne Bondevik, fyrrverandi forsætis-
ráðherra Noregs, að jafnvel forsætis-
ráðherra geti fundizt að hann sé einskis virði. Í
samtali þessu lýsir Bondevik eigin þunglyndi og
fjallar um þann óvenjulega atburð, þegar hann
sem forsætisráðherra tilkynnti að hann hefði tekið
sér leyfi frá störfum vegna þess að hann þjáðist af
þunglyndi. Tilkynning þessi vakti mikla athygli á
sínum tíma og þótti lýsa einstökum kjarki Bonde-
vik. En viðbrögð norsku þjóðarinnar vöktu líka at-
hygli. Hún stóð með honum en afskrifaði hann
ekki eins og hefði getað gerzt. Bondevik vinnur nú
að mannréttindamálum og þar á meðal að mál-
efnum geðsjúkra.
Tímabær sýning á hinu merka leikriti Birgis
Sigurðssonar og fordæmi Bondevik ættu að verða
þeim sem hér starfa að málefnum geðsjúkra
hvatning til nýrra átaka. Því fleiri, sem sjá sýn-
ingu Leikfélagsins á Degi vonar, þeim mun meiri
verður stuðningur almennings við víðtækari að-
gerðir í málefnum geðsjúkra. Og það er löngu
tímabært að bjóða Bondevik hingað til Íslands til
þess að ræða þessi mál og veita okkur Íslend-
ingum leiðbeiningar um hvað betur megi fara í
geðheilbrigðismálum. Þar talar notandi svo að
notað sé nútímaorð, sem jafnframt hefur mikla
reynslu af að fjalla um mikilvæg samfélagsmál í
sínu heimalandi.
Hér hefur margt verið vel gert í heilbrigðismál-
um en það má líka gera betur. Og í þeim efnum má
samstaðan vera meiri. Raunar er eitt mikilvæg-
asta verkefnið á sviði geðheilbrigðismála nú að
skapa sterkari samstöðu á milli þeirra sem starfa
á þessum vettvangi. Þar er átt við fagfólkið sem
starfar fyrst og fremst á geðdeild Landspítalans
en einnig víðar og fólkið sem starfar á vettvangi
grasrótarhreyfinganna sem hafa sprottið upp á
undanförnum árum. Þær hafa orðið til vegna þess
að það hefur verið brýn þörf fyrir þær.
Bilið á milli stofnana og grasrótarhreyfinganna
má ekki vera meira og tímabært að gert verði átak
í að brúa það. Segja má að til hafi orðið hópur eins
konar andófsfólks sem hvetur til annars konar
meðferðar þegar geðsýki er annars vegar. Tals-
menn þess hóps hafa fyrst og fremst verið Héðinn
Unnsteinsson, sem hefur aflað sér mikillar þekk-
ingar á geðheilbrigðismálum á undanförnum ár-
um m.a. í starfi á vegum Alþjóða heilbrigðismála-
stofnunarinnar (WHO) og Elín Ebba
Ásmundsdóttir sem hefur vakið athygli fyrir skel-
eggan málflutning á opinberum vettvangi. Í Hug-
arafli hefur Auður Axelsdóttir verið að þróa nýjar
leiðir í meðferð á vanda geðsjúkra.
Því fer fjarri að fagfólkið á geðdeild Landspít-
alans hafi skellt hurðum á þetta fólk. Þannig vöktu
viðbrögð Eydísar Sveinbjarnardóttur, sviðsstjóra
á hjúkrunarsviði geðdeildar, mikla athygli þegar
verkefnið Notandi spyr notanda var kynnt fyrir
nokkrum misserum en segja má að hún hafi tekið
þeim, sem þar komu við sögu, opnum örmum á
kynningarfundinum.
Hannes Pétursson, æðsti yfirmaður geðlækn-
inga á Íslandi, var til staðar á ráðstefnu Geðrækt-
arverkefnis Lýðheilsustöðvar sl. haust og fór ekki
á milli mála að vera hans þar var yfirlýsing af hans
hálfu um vilja til samstarfs.
Nú er orðið tímabært að sameina krafta alls
þessa fólks á einum og sama vettvangi til fram-
dráttar geðheilbrigðismálum á Íslandi.
Hafi það fólk sem hér hefur verið nefnt og aðrir
þörf fyrir sameiginlegan útgangspunkt í slíku
starfi má finna hann í leikverki Birgis Sigurðs-
sonar. Það er beinlínis skylda okkar, sem nú lifum,
að frelsa það fólk sem býr í þeim sálrænu fjötrum
og í því sálræna búri, sem við blasir í Borgarleik-
húsinu, að víkja minni háttar ágreiningsmálum til
hliðar og taka höndum saman um að brjóta niður
múra fordóma og innra ófrelsis.
Dagur vonar er sá innblástur sem þarf til þess
að ýta því sameiginlega verkefni úr vör.
» Það er mikill munur á flóttaleið og að finna sér leið. Grund-vallarmunur. Það er alveg sama hvað menn flýja langt. Það
nær enginn svo langt á þeim flótta að hann losni undan þeim
veruleika sem fólkið í Degi vonar tekst á við. En það er hægt að
finna sér leið eins og Birgir Sigurðsson kemst að orði. Og það
veit sá einn sem reynt hefur.
rbréf
Morgunblaðið/Kristinn