Morgunblaðið - 04.02.2007, Blaðsíða 59

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. FEBRÚAR 2007 59
annar en þú.
Í dimmunni greinirðu
daufan nið
og veist þú ert kominn
að vaðinu á ánni ...
(Hannes Pét.)
Það er austfirskur ágústmorg-
unn fyrir tæpum fjörutíu árum.
Sex ára strákur er vaknaður á und-
an systkinum sínum og gægist
undir tjaldskörina. Það er sólskin
og heiðríkja og það eru fleiri vakn-
aðir til þess að njóta veðursins.
Samferðamaður og ferðafélagi er
líka kominn á stjá og er að sýsla
við Rússajeppann sinn. Hann verð-
ur stráksins var og brosir til hans,
þessu hlýja brosi, sem á eftir að
fylgja stráknum á sameiginlegri
vegferð þeirra.
Þó svo þetta sé fyrsta skýra end-
urminningin um vin minn Kristfinn
Jónsson þá lágu leiðir okkar ekki
saman í fyrsta skipti þarna. Vin-
átta þeirra pabba hafði varað miklu
lengur, meira en ævi mína alla. Um
þau samskipti öll lék ævintýraljómi
enda fyrst og fremst tengd veiði-
mennsku, ferðalögum og útivist af
ýmsu tagi, löngu fyrir þann tíma,
að þeir hlutir voru orðnir sú al-
menningseign sem raunin er í dag.
Verkstæðið í Laugarnesinu var
sannkölluð töfraveröld. Ég er ekki
viss um að húsráðendur hefðu
fengið sérstök „tiltektarverðlaun“!
Það truflaði hins vegar ekki strák
með tækjadellu sem fannst hreint
undur þau kynstur af tækjum og
tólum sem þar var að finna. Hrifn-
ingin náði svo hámarki þegar
Kristfinnur fór að logsjóða. Þvílík
undur gátu vart verið af þessum
heimi!
Það kom svo snemma að því að
pabbi lét það eftir mér að fara til
veiða með þeim félögum. Ógleym-
anlegar ferðir inn í Veiðivötn koma
þá fyrst uppí hugann. Seinna ferð á
Arnarvatnsheiði en þar var Krist-
finnur sannarlega á heimavelli.
Gæsastúss á Móeiðarhvoli meðan
Þorsteins frænda naut við. Og svo
hreindýraveiðarnar.
Síðustu tíu árin fórum við árlega
saman á hreindýraveiðar, Krist-
finnur, pabbi, ég, og seinni árin
„nafni“, að ógleymdum vini okkar
og leiðsögumanni Sigga á Vað-
brekku. Við vorum kallaðir „gamla
gengið“, enda elstu hreindýra-
skyttur landsins í hópnum. Enginn
hafði meira gaman af þeirri nafn-
gift en aldursforsetinn. Þessar tíu
ferðir, allar með tölu, eru sannkall-
aðar perlur í festi minninganna.
Kristfinnur var frábær ferðafélagi,
rólegur og úrræðagóður og hlífði
sér hvergi þegar til átaka kom. Í
því sambandi er sterk minningin
um bílfestu í ofsaveðri í Eyvind-
arfjöllum fyrir nokkrum árum. Þá
stóð hann vaktina þar til yfir lauk
meðan við sem yngri vorum flýðum
veðrið inn í bíla.
Kvöldin heima á Vaðbrekku voru
sérstakar helgistundir, oft með að-
komu annarra úr Vaðbrekkufjöl-
skyldunni og fleiri góðra félaga.
Rifjaðar voru upp veiðiferðir fyrri
ára og áratuga við allt aðrar og
erfiðari aðstæður og samskipti við
Jökul- og Fljótsdælinga, sem flest-
ir eru horfnir af sjónarsviðinu. Á
þessum stundum var Kristfinnur
hrókur alls fagnaðar og oft var
hlegið dátt að hnyttnum frásögnum
hans og innskotum, sem voru samt
þeirrar góðu náttúru að vera aldrei
rætin eða illkvittin. Hæfileikar
hans við að umgangast allt fólk
voru sérstakir, hvort sem hann
ræddi um Kjartan á Þuríðarstöð-
um, Halla og Maríu á Flöt, Nilla í
Glúmsstaðaseli eða Egil á Egils-
stöðum. Fólk, sem ég hitti aldrei,
en birtist ljóslifandi í frásögnum
hans.
Á þessum ferðum þróaðist það
þannig að við Kristfinnur deildum
oft saman bíl. Þær samvistir gátu
varað heilu dagana og þá var
margt skrafað. Á þessum stundum
eignaðist ég trúnað hans og hann
deildi með mér minningum um erf-
iða æsku í skugga skilnaðar for-
eldra hans og þeirrar martraðar
sérhvers barns að vera sent til
vandalausra. Aldrei ræddi hann þó
þennan tíma af biturð eða ásökun.
Miklu frekar sem lífsreynslu sem
hann hafði unnið úr og búið að.
Með þennan bakgrunn í huga var
hins vegar ekki erfitt að skilja þá
þýðingu sem fjölskylda hans sjálfs
hafði og þess stolts sem ávallt
gætti þegar hann ræddi konu sína,
börn og afkomendur.
Nú hefur hann kvatt. Hann held-
ur þó áfram að lifa í hugum okkar
sem þekktum hann: Við nið
Fossvatnakvíslarinnar um Jóns-
messuna; við gól himbrimans á
Sesseljuvík í þokudrunga um
ágústnótt; við þyt gæsanna á Þverá
á stjörnubjörtu kvöldi að haust-
nóttum og síðast en ekki síst í tign
hreindýrahóps sem hleypur inn
Miðheiðarháls á sólbjörtum ágúst-
degi.
Að leiðarlokum sendir stórfjöl-
skyldan af Skeggjagötu Sigrúnu,
börnum þeirra Kristfinns og af-
komendum samúðarkveðjur. Gamla
gengið trúir því að vinur okkar hafi
nú lagt vaðið á Norðlingafljóti að
baki og sé lagður af stað inn til
þeirra heiða þar sem fegurðin ríkir
ein. Honum fylgja hlýjar kveðjur
þess fólks sem naut þeirra forrétt-
inda að eiga vináttu hans.
Karl Axelsson.
,,Vertu blessaður.“ Þannig
kvaddi Kristfinnur vinur minn mig
eftir að ég heimsótti hann á Land-
spítalann þriðjung af janúar á
þessu ári, þá var hann þrotinn
kröftum og nokkuð kvalinn af sjúk-
dómi sínum. Samt var stutt í
barnslega og einlæga brosið hans,
hann var sáttur og tilbúinn að
mæta skapara sínum. Hálfum mán-
uði síðar var hann horfinn til hinna
eilífu veiðilendna.
Við Kristfinnur kynntumst árið
1994 gegn um áhugamál beggja,
veiðar, en hann var ástríðuveiði-
maður af gamla skólanum sem
miðlaði ótrúlega af reynslu sinni og
léttleika. Þó ég teldi mig færan í
flestan sjó í þeim efnum varð mér
fljótt ljóst í návist hans, með já-
kvæðum hætti, að svo lengi lærir
sem lifir, það varð ekki umflúið að
verða strax góður vinur hans.
Kristfinnur var hluti af ,,Gamla
genginu“ sem við veiðifélagar hans
kölluðum svo, bæði í gamni og al-
vöru. Hann og veiðifélagi hans til
margra áratuga Axel Kristjánsson,
fóru fyrst til hreindýraveiða árin
1963 og 64, nú orðnir 78 og 82 ára,
þess vegna búnir að stunda hrein-
dýraveiðar í 42 og 43 ár sem er
nær einsdæmi í sögu hreindýra-
veiða á Íslandi og Kristfinnur
örugglega sá elsti sem fór til hrein-
dýraveiða á síðasta hausti.
Milli okkar í ,,gamla genginu“
myndaðist strax ótrúlegur vinskap-
ur sem hélst óslitinn og aldrei bar
skugga á. Það var alltaf mikið til-
hlökkunarefni að hitta þá félagana,
heyra hressilega kveðju Kristfinns,
,,Komdu blessaður“, traust hand-
tak og fá í kjölfarið hlýtt faðmlag
hans, ég mun sakna þess.
Það er ótrúlegt til þess að hugsa
að í ágúst síðastliðnum var Krist-
finnur með okkur á hreindýraveið-
um, bara nokkuð hress. Hann lék á
als oddi að venju og var hrókur alls
fagnaðar í veislunni sem ,,Gamla
gengið“ töfraði fram.
Ég tók að vísu eftir því að hann
var ekki alveg eins sprækur og
hann átti að sér, hlífði sér heldur,
sem var óvenjulegt, enda farinn að
kenna sér þess meins sem kennt er
við krabba og nú hefur unnið á
honum á ótrúlega skömmum tíma.
Í síðustu veiðiferðinni, þegar eitt-
hvað fór aflaga, undir kerrunum
eða bílunum, gaumgæfði hann
hvort eitthvað þýddi að skríða und-
ir tækin til að lagfæra, í fyrri veiði-
ferðum skreið hann alltaf strax
undir tækin og byrjaði að gera við
það sem að var.
Veiðiferðin í haust var ógleym-
anleg og verður það alltaf í mínum
huga, þegar okkur yngri mönnun-
um í ,,Gamla genginu“ mistókst
eitthvað í veiðunum, stefndi hóp-
urinn frá okkur í áttina að bílunum
þar sem reynsluboltarnir, Krist-
finnur og Axel, sátu og biðu. Ég
kallaði til Kristfinns í talstöð að
biðja Axel að taka ,,tékkann“ og
skjót einn tarf sem enn vantaði
upp á. Það var eins og við manninn
mælt, þeir félagar ruku út úr bíln-
um, Axel á undan með ,,tékkann“
og Kristfinnur í kjölfarið, saman
geystust þeir á eftir hópnum og
hurfu upp á næsta háls. Eftir ekki
langan tíma kvað við skot, síðan
heyrði ég í talstöðinni rödd Krist-
finns með innilegu stolti: ,,Það
steinlá einn hjá okkur.“
„Þetta var samvinna,“ sagði Axel
seinna í blaðaviðtali, ,,ég skaut en
Kristfinnur stýrði kúlunni.“
Það var gaman að vera í bíl með
Kristfinni á öræfunum, hann var
þrælvanur fjallabílstjóri, keyrandi
um óbyggðir tugi ára og algerlega
æðrulaus hvað sem af bar. Mér er í
minni þegar bíll sem hann var í
strandaði í Jökulsá á Fljótsdal,
Kristfinnur var í talstöðvarsam-
bandi við okkur á bakkanum þá sex
tíma sem beðið var eftir hjálp. Þó
ekki væri mikið við að vera nema
hlusta á niðinn í fossinum sem belj-
aði rétt fyrir neðan bílinn, hélt
hann samt stóískri ró sinni. Þegar
ég var undir stýri var hann æv-
inlega ráðagóður og hjálpsamur ef
finna þurfti leið um torfærur, hann
var ekki margmáll eða stóryrtur í
leiðbeiningum sínum, sagði í mesta
lagi: ,,Heldur þú að þetta sé fært,
Sigurður minn?“ Síðan var það sí-
gilt gullkorn frá fyrstu árum Krist-
finns á hreindýraveiðum, sem var
oft notað: ,,Farðu bara þarna, Þor-
steinn minn.“
Það er mönnum eins og Krist-
finni að þakka að ég helst við í
starfi leiðsögumanns með hrein-
dýraveiðum, vinur í raun, skemmti-
legur og aldrei ráðalaus, þannig
mönnum nýt ég að fylgja um hrein-
dýraslóðir. Það er skarð fyrir skildi
í vinakópnum. Vertu blessaður.
Sigurður á Vaðbrekku.
ur á leið á vertíð í Eyjum. Í bréfi til
mín skrifaði hann: „Í Reykjavík lang-
aði mig að sjá musteri bókanna í
Safnahúsi. Eg var í hlýjum ullarföt-
um, með slitna skó, sem faðir minn
hafði brúkað. Varð hálfringlaður í
bókahofinu mikla. Lít í stóra nafna-
bók gesta; þar stóð m.a. mag. art.,
stud. med., stud. jur. o.s.frv. Hvað
átti eg að skrifa, á leið til Eyja í slorið
í pallakró? Slordóni? Nei, ég skrifa
bara: ferðamaður. Virðulegur maður,
rauðleitur og skarpleitur, spurði
hvers eg óskaði. Eg, eins og í leiðslu í
þessari dýrð, segi: Kannski eitthvað
eftir Brandes (eina nafnið sem ég
mundi). Maðurinn kom að vörmu
spori með mikinn doðrant eftir
Georg Brandes. Eg hafði þá tekið
mér sæti á stól framarlega í salnum.
Maðurinn lítur á mig, ekki vinsam-
lega: Þarna megið þér ekki sitja, í
stól bókavarðar. Eg biðst afsökunar,
eg er að austan. Og snautaði inn að
gafli. Eg reyndi að lesa en stafir og
orð dönsuðu fyrir augum mínum, og
hvarf brátt í brott.“ Þegar Einar ríki
keypti mikið einkabókasafn handa
starfsfólki sínu í Eyjum árið 1942
gerði hann Harald, sem þá var að-
gerðarmaður hjá honum, að einka-
bókaverði.
Uppvöxturinn mótaði með Haraldi
róttækar þjóðfélagsskoðanir. Hann
gekk í Sósíalistaflokkinn. Árið 1946
var Brynjólfur Bjarnason ráðherra
settur til framboðs í Eyjum. Þótt
Brynjólfur væri Landeyingur var
Haraldur ekki aðdáandi hans og and-
mælti framboðinu, „þótti hann sér-
lundaður og þumbaralegur, og það
sópaði ekki að honum“. Í bréfi segir
hann: „Við Lýður Brynjólfsson höfð-
um lengi það verk í kosningum að
stjórna kosningaskrifstofunni, víst af
því að við nenntum ekki að vera í póli-
tískum áróðri. Aðsetur var í búð Kf.
verkamanna. Þarna húktum við þrír,
fengum hvorki vott né þurrt. Ráð-
herrann ráfaði um, talaði lítt eða ekki
við þá sem ráku inn hausinn, flokks-
bræðurna. Einu sinni fór Billi út.
Hefur ekki talað við nokkurn kjós-
anda. Kom brátt inn aftur og þagði.
Þrátt fyrir allt fékk Brynki hátt í 500
atkv.“ Haraldi var síðan boðinn góð-
ur bitlingur en þáði ekki. Og fljótlega
missti hann trú á stjórnmálaflokka
og fannst jafnan síðan lítið til þeirra
koma. Hann fór þó í framboð fyrir
Þjóðvörn 1954 og var bæjarfulltrúi
um skamman tíma.
Haraldur var Rótarý-maður, for-
seti klúbbsins í Eyjum og síðar um-
dæmisstjóri hér á landi. Milli jóla og
nýárs 1971 fékk ég að sitja í lokuðu
rými hjá honum á safninu í Eyjum og
las til prófs í háskólanum. Um nónbil
er hurð lokið upp hæglega og inn
gægist bókavörðurinn og segir: „Má
bjóða herra stúdíósus upp á kaffi og
bakkelsi með heldri mönnum bæjar-
ins?“ Ég þáði það og Rótarýkaffið
leiddi til þess að klúbburinn mælti
með mér til ógleymanlegrar dvalar
vestanhafs næsta vetur. Þangað fékk
ég mörg bréf frá Haraldi, og eitt dag-
sett þann vindasama rigningardag,
mánudaginn 22. janúar 1973.
Til Íslands kom árið 1936 þýsk
kona, Ilse Emilie Frida (Ille), fædd
Forthmann, rúmlega tvítug og réðst
síðar til Sesselju Sigmundsdóttur á
Sólheimum í Grímsnesi. Til eru
skemmtilegar lýsingar Haraldar á
því þegar fundum þeirra Ille bar
fyrst saman. Það var í ferðalagi ung-
mennafélags Austur-Landeyinga á
Síðu, í Landbrot og á Brunasand.
Lilja Túbalsdóttir á Svanavatni var
beðin fyrir stúlkuna, hún átti að
kynnast lífi ekta sveitafólks, og setti
„jungfrúna“ í sæti hjá Haraldi í rút-
unni. „Þú passar hana, Halli minn!“
Og það gerði hann vel næstu sex ára-
tugi. Þau reyndust hvort öðru frá-
bærlega vel. Sr. Jón Skagan pússaði
þau saman á válegum tíma, í maí
1940, og aldrei í stríðinu var blakað
við frú Guðnason þótt þýsk væri.
Alltaf var vini að mæta þar sem
Haraldur var. Við stöndum mörg í
mikilli þakkarskuld við hann. Nú
verður ekki lengur símtóli lyft til að
fá skjót svör við spurningum um
gamla tímann. Minning hans er hrein
og fögur og hana verður gott að eiga
um langar stundir. Niðjar hans hafa
misst traustan föður, afa og langafa.
Samúð okkar er hjá þeim á kveðju-
stund.
Helgi Bernódusson.
✝ Ólöf SigríðurJakobína Her-
mannsdóttir fædd-
ist á Saurum í
Súðavík 24. apríl
1931. Hún lést á
Landspítalanum í
Fossvogi 16. jan-
úar síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Hermann
Auðunsson, f. 18.
ágúst 1873, d. 10.
september 1952 og
Guðbjörg Ein-
arsdóttir, f. 20.
september 1892, d. 1. september
1979. Systkini Ólafar eru Guð-
björg Hermannsdóttir, f. 19.
janúar 1906, d. 22. ágúst 1993,
Kristján G. Hermannsson, f. 27.
janúar 1914, d. 5. maí 1938, Sig-
ríður Jakobína Hermannsdóttir,
f. 13. janúar 1908, d. 3. mars
1927, Auðunn Hermannsson, f.
24. ágúst 1911, d.
8. janúar 2002, og
Sigurður Alexand-
ersson, f. 16. jan-
úar 1925, sem lifir
systkini sín.
Eiginmaður
Ólafar er Ragnar
Jóhann Guð-
jónsson, f. 12. nóv-
ember 1940. Dóttir
þeirra er Guð-
björg, f. 8. janúar
1965, maki Holgeir
Jónsson, f. 25.
september 1963.
Börn þeirra eru Ragnar Jó-
hann, f. 15. maí 1986 og Berg-
lind Anna, f. 26. maí 1991.
Ólöf vann fyrst heima sem
sérkennari, síðar á fræðslu-
miðstöð, en lengst af í Hlíða-
skóla.
Útför Ólafar var gerð í kyrr-
þey að ósk hinnar látnu.
Fyrir mörgum árum tek ég mér
ferð á hendur ein með sjálfri mér.
Er ferðinni heitið til Vestfjarða. Er
mér það ógleymanlegt er ég er bú-
inn að aka hvern fjörðinn af öðrum
í yndislegu veðri og horfði yfir
Álftafjörð til Súðavíkur. En í Súða-
vík fæddist Lóa vinkona mín og
hefur hún sagt mér margt frá
æskuárum sínum þar, alltaf sól á
sumrin og snjór á veturna.
Skömmu eftir fermingu veiktist hún
alvarlega og varð að yfirgefa æsku-
stöðvarnar, foreldra og aðra ástvini
og flytja til Reykjavíkur. Gefur að
skilja hversu djúpstæð áhrif það
hefur haft á jafnunga manneskju.
Löng sjúkrahússvist setti mark á
sálarlíf hennar og viðhorf til lífsins
og skildi hún þá sem urðu á ein-
hvern hátt undir í lífinu betur en
aðrir og átti marga vini úr þeim
hópi. Annars ætla ég ekki að fara
tíunda mannkosti þína hér, kæra
vinkona. Þú hafðir allt sem prýtt
getur eina manneskju og meira til.
Ég er þakklát fyrir þann tíma sem
mér hlotnaðist að eiga með þér.
Okkar kynni hófust á skólaárunum
fyrir áratugum og hafa haldist óslit-
ið. Þú fórst í Kennaraskólann,
laukst námi þar og sérhæfðir þig í
kennslu barna með sérþarfir. En
eins og áður er getið skildir þú
þann hóp einstaklinga betur en aðr-
ir. Margir áttu auðveldari ævi en
þú. Í mínum huga var eins og ör-
lögin höguðu því þannig að eftir að
þú veiktist ung að árum hafir þú
verið bundin líkama sem brást þér.
Ógleymanlegar stundir áttum við í
bíltúrum okkar á Þingvöll, Laug-
arvatn og Borgarfjörð og ekki meg-
um við gleyma fuglalífinu á Suð-
urnesjum. Lóa mín, allt vildir þú
fyrir mig gera að einu undanskildu.
Að fá þig til að samþykkja að Suð-
urnesin hefðu sömu fegurð að
geyma og Vestfirðir var tímasóun
en það verður að viðurkennast að
þú varst jafnþrjósk og þú varst blíð
og góð. Ég er þakklát fyrir að hafa
borið gæfu til að hafa fengið að
kynnast þér. Eiga allar þær stundir
sem við áttum saman og geta rætt
lífið, sorgina, gleðina og allt það
sem lífinu fylgir og hefur gert mig
að betri manneskju. Allt það sem
þú hefur búið til og gefið mér mun
prýða heimili mitt alla tíð. Ung að
árum lágu leiðir þeirra Lóu og
Ragga saman. Eignuðust þau dótt-
urina Guðbjörgu. Hennar maður er
Holgeir Jónsson og eiga þau tvö
börn, Ragnar Jóhann og Berglindi.
Samband Lóu við Guðbjörgu og
börn hennar var mjög einstakt og
náið og ég veit að fráfall hennar
kemur með að rista djúpt skarð í líf
þeirra. Raggi og Lóa áttu að baki
langt og farsælt hjónaband. Var un-
un að sjá þau saman. Fegurra
hjónaband en þeirra tel ég vera
vandfundið og öðrum til eftir-
breytni. Þú varst kletturinn í lífi
þeirra alla og þar á meðal mínu. Á
þessari stundu er svo margt sem ég
myndi vilja segja. Allt það mér býr
í brjósti en ég vil ekki að ummynd-
ist í orð. Því segi ég, elsku vinkona,
ég þakka þér fyrir að hafa fengið að
vera samferða þér hér á jörðu. Mun
ég alltaf varðveita minninguna um
þig og það tómarúm sem nú hefur
myndast í hjarta mínu fylli ég með
öllum góðu minningum sem við átt-
um saman. Með þessum orðum
kveð ég þig, kæra vinkona.
Guðlaug Kristófersdóttir
og fjölskylda.
Lóa mín. Það var gaman það sem
þú gerðir fyrir mig í gamla daga.
Þú varst besti kennarinn okkar í
skólanum og við lærðum svo margt
hjá þér. Það var alltaf gaman að
koma til þín í Hlíðarnar og fá hjá
þér kaffi. Við hlógum oft mikið og
sögðum hvort öðru brandara. Ég
trúi því varla að þú sért farin, nú
verðum við bara að halda áfram að
tala saman hinum megin þegar við
hittumst þar. Ég vona að þú sért
fegin hvíldinni, Lóa mín, Guð geymi
þig og ég þakka fyrir okkar stund-
ir.
Ég votta aðstandendum samúð
mína.
Stefán Konráðsson sendill.
Ólöf Hermannsdóttir