Náttúrufræðingurinn - 2002, Qupperneq 40

Náttúrufræðingurinn
Guðríður Gyða Eyjólfsdóttir
Slímsveppur í
E L DIVIÐARH LAÐA
2. imjnd. Slímsveppurinn Enteridium splendens var. juranum d berum viði, prjú hvít
samfrymi að skreiðast um. Munkapvcrárstræti Akureyri 21.07.2001. Ljósm. GGE.
Fyrir nokkru tók nýr forstöðu-
maður við stjórn Akureyrarset-
urs Náttúrufræðistofnunar ís-
lands. Tók hann sig upp úr heimabæ
sínum og flutti til Akureyrar og sett-
ist að í húsi við Munkaþverárstræti.
Þetta hús hafði ýmislegt sér til ágæt-
is og var til dæmis í því arinn til að
orna sér við á köldum vetrarkvöld-
um. í garðinum, sem var vel gróinn
og í uxu ýmis tré, var stafli af eldi-
viði, viði sem einhvern tíma fyrir
ekki svo mjög löngu hafði vaxið sem
tré þarna í garðinum. Eldiviðarhlað-
inn fylgdi með í kaupunum og var
líklega hlaðinn nokkrum árum fyrr,
því nokkuð var farið að bera á vexti
fúasveppa á sumum bútunum, mest
á ljósum aldinum gráskeljungs, Tra-
metes ochracea.
Það var svo um miðjan júlí 2001
að til stóð að umstafla viðnum og
færa hann næsta áfangann í áttina að
arninum en fyrst var mér boðið að
skoða sveppina og safna þeim sem
mér þætti ástæða til að hirða. Er ég
var að færa viðinn til og líta í þá af-
kima sem buðu upp á hvað
stöðugastan raka, djúpt inni í hlað-
anum, korn í ljós allstór, næstum
hvítur slímsveppur á samfrymisstigi
(plasmodium), og ekki bara einn
heldur þrír einstaklingar (1. mynd).
Þar sem fæstir þeirra slímsveppa
sem ég hef safnað sem samfrymi
hafa náð að þroska eðlilegar gró-
hirslur, ákvað ég að leyfa þessum að
þroskast án aðstoðar minnar og
koma heldur seinna og leita að gró-
hirslunum í sínu náttúrulega um-
hverfi. Þegar ég mætti svo níu dög-
um seinna voru ljósu slímhnúðarnir
hættir að skreiðast um og höfðu um-
breyst í þurrar, viðkvæmar gróhirsl-
ur, sem brotnuðu reyndar í meðför-
um og komu þá brúnn grómassi og
dreifiþræðir í ljós (2. mynd). Þar með
hafði ég það sem almennt þarf til
greiningar slímsvepps og gat síðan
skoðað gró og innviði gróhirslunnar
í smásjá og borið niðurstöðurnar
saman við einkenni mögulegra teg-
unda.
Botninn á gróhirslunni sat á rotn-
andi viði, líklega af reynitré, og leif-
amar af gróhirsluveggnum virtust
vera glansandi og brúnar. Gróhirslan
40 Náttúrufræðingurinn 71 (1-2), bls. 40-41, 2002