Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1993, Blaðsíða 45

Náttúrufræðingurinn - 1993, Blaðsíða 45
SUMMARY Pseudocraters and lava castles By Jón Jónsson Smáraflöt 42 lS-210 GARÐABÆR Icelatul and Dagur Jónsson Skrifstofa bcejarverkfræðings Strandgata 6 IS-220 HAFNARFJÖRÐUR Iceland In the summer of 1991, one of us (Jónsson, D.) observed pseudocraters and a peculiar lava flow east of Helgafell, near Hafnarfjörður, which we call Litluborgir. Since then, we have visited the place several times. It is a kipuka surrounded by younger lava flows, quite small, or approximately 70.000 m2. At the north side of the area, there are pseudocraters built up of scoriaceous lava, lava slag and diatomaceous sediment, evidently deriving from underneath the craters and thus proving the existence of a former lake. Presumably, the eruption occurred in early postglacial lime. The lava is tholeitic and of a pahohoe type. The lava flow strongly reminds of Dimmuborgir at Mývatn, Northern Iceland, previously described by Barth (1942). There, a former lava lake has been drained and has a “considerable number of lava pillars standing up as ragged peaks”. The area has later been mentioned by Thor- arinsson (1951), van Bemmelen and Rutten (1955), and most recently by Kristján Sæmundsson (1991). None of the above- mentioned authors seems to have found an explanation of the formations of the lava pillars (Borgir), nor of the fact why they “remained standing when the crust around them sank because the liquid lava ran out below it” (Barth op. cit. p. 66). From our investigations at Litluborgir, we have come to following conclusion: At Ihe bottom of the lava Iake underneath lava, the powerful steam and gas accumulated and eventually penetrated the liquid lava, forming a sort of chimneys through it. This caused a rapid cooling and solidification of the lava around the gas channels. Consequently, the lava pillars (borg) could remain standing when the lava lake drained. For other peculiar secondary formations in lava flows, first observed and described by Karl Sapper (1908) front the crater row east of Laki, the name sappi (sing. sappi, plur. sappar) has been proposed (Jónsson 1983) in honour of the discoverer. At the above-mentioned place, last summer we observed traces of diatomaceous sediment in and around some of the sappar, which indicate that a lake existed there before the eruption 1783. Therefore, sappar and lava castles (lava pillars) seem to be formed principally in the same way. 155
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.