Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1993, Síða 45

Náttúrufræðingurinn - 1993, Síða 45
SUMMARY Pseudocraters and lava castles By Jón Jónsson Smáraflöt 42 lS-210 GARÐABÆR Icelatul and Dagur Jónsson Skrifstofa bcejarverkfræðings Strandgata 6 IS-220 HAFNARFJÖRÐUR Iceland In the summer of 1991, one of us (Jónsson, D.) observed pseudocraters and a peculiar lava flow east of Helgafell, near Hafnarfjörður, which we call Litluborgir. Since then, we have visited the place several times. It is a kipuka surrounded by younger lava flows, quite small, or approximately 70.000 m2. At the north side of the area, there are pseudocraters built up of scoriaceous lava, lava slag and diatomaceous sediment, evidently deriving from underneath the craters and thus proving the existence of a former lake. Presumably, the eruption occurred in early postglacial lime. The lava is tholeitic and of a pahohoe type. The lava flow strongly reminds of Dimmuborgir at Mývatn, Northern Iceland, previously described by Barth (1942). There, a former lava lake has been drained and has a “considerable number of lava pillars standing up as ragged peaks”. The area has later been mentioned by Thor- arinsson (1951), van Bemmelen and Rutten (1955), and most recently by Kristján Sæmundsson (1991). None of the above- mentioned authors seems to have found an explanation of the formations of the lava pillars (Borgir), nor of the fact why they “remained standing when the crust around them sank because the liquid lava ran out below it” (Barth op. cit. p. 66). From our investigations at Litluborgir, we have come to following conclusion: At Ihe bottom of the lava Iake underneath lava, the powerful steam and gas accumulated and eventually penetrated the liquid lava, forming a sort of chimneys through it. This caused a rapid cooling and solidification of the lava around the gas channels. Consequently, the lava pillars (borg) could remain standing when the lava lake drained. For other peculiar secondary formations in lava flows, first observed and described by Karl Sapper (1908) front the crater row east of Laki, the name sappi (sing. sappi, plur. sappar) has been proposed (Jónsson 1983) in honour of the discoverer. At the above-mentioned place, last summer we observed traces of diatomaceous sediment in and around some of the sappar, which indicate that a lake existed there before the eruption 1783. Therefore, sappar and lava castles (lava pillars) seem to be formed principally in the same way. 155
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.