Samvinnan - 01.06.1927, Page 45

SAMVINNAN
123
undir þj óðaratkvæði, og hann er skyldur að láta fresta
framkvæmd laga, ef þriðjungur þingmanna krefst þess,
og láta fara fram þjóðaratkvæðagreiðslu um þau ef tutt-
ugasti hluti kjósenda æskir þess. Ennfremur getur tí-
undi hluti kjósenda krafist þess, að stjórnin leggi frum-
varp fyrir þingið, og að lög séu borin undir atkvæði þjóð-
arinnar.
Eins og á Frakklandi voru öll sérréttindi einstakra
manna afnumin og jafnfi'amt ákveðið, að allir þýskir
borgarar skyldu vera jafnir fyrir lögunum.
Hin þýska þingstjórnartilhögun er því frjálslegri en
í flestum öðrum löndum. Völdin eru lögð meira í hendur
þjóðarinnar, en hjá nokkurri annari stórþjóð. En til þess
að tryg-gja það að þingið afgreiddi ekki lögin í flaustri og
undirbúningslítið, var sett á stofn „Ríkisráð“, sem svarar
að nokkru leyti til Sambandsráðs keisarastjórnarinnar.
Ríkisráðið er einskonar efri deild þingsins. I því eiga
sæti 66 fulltrúar fyrir hin 18 ríki í sambandinu. Gerðar
eru ráðstafanir til þess að tryggja smáríkjunum áhrif
gagnvart stærri ríkjunum í sambandinu. Þannig hefir
Prússland aðeins 26 sæti í Ríkisráðinu, þó að Prússar séu
meir en helmingur allra Þjóðverja.
Ríkisráðið hefir annað snið en lávarðadeildin enska,
og efri deildir flestra annara þinga. Enska fyrirmyndin,
að efri deild sé einskonar hemill á hina þjóðkjörnu neðri
deild, hefir víðasthvar rutt sér til rúms, en á Þýskalandi
er Ríkisráðið einskonar undirbúningsdeild fyrir þingið.
Stjórnin verður að leggja öll frumvörp fyrst fyrir það,
og ef það felst á frumvörpin, er stjórnin skyld að leggja
þau fyrir þingið. Ef það ræður frá að þau séu lögð fram,
á stjórnin að skýra þinginu frá því, en hún hefir samt
rétt til þess að flytja þau. Ríkisráðið er ekki svo sterkur
hemill, að það geti hindrað gerðir þings og stjómar til
mikilla muna, en tryggir hinsvegar betri undirbúning
málanna.
I Þýskalandi eru margir stjórnmálaflokkar, og eng-
inn einn flokkur hefir fengið algerðan meirihluta. Stjóm-