Samvinnan - 01.06.1927, Qupperneq 60

138
SAMVINNAN
siglingum. Erlendir menn komu þar í stað innlendra og
arður af verslun og framleiðslu hvarf úr landi. Danir létu
á margan hátt koma fram, að þeir væru yfirþjóðin. Höf-
uðborg Dana varð líka höfuðborg Noregs. Þar sat kon-
ungurinn, stjóm ríkisins og hirðin. Þar varð líka hið and-
lega höfuðból Noi’ðmanna. Og frá Danmörku komu dansk-
ir embættismenn að stýra landinu.
Með hinni pólitísku samvinnu Noregs og Danmerkur
hófst og hnignun Noregs á öllum sviðum. Einna þungbær-
ast var það, að Danir sviftu Norðmenn smátt og smátt
máli sínu, norrænunni, eða eins og nú er komið, íslensk-
unni. Efnatjónið, sem stjómmálasamvinnan við Dani bak-
aði Norðmönnum, var viðgeranleg. En missir málsins var
óbætanlegt tjón fyrir Noreg og norræna menningu.
Svíar lentu, eins og fyr er frá sagt, inn í samvinnu
við hinar frændþjóðimar, með Kalmar-sambandinu. Þeim
virtist að þeir verða í framkvæmdinni undirþjóð Dana
og undu því ekki. Eftir fremur stutta og lítið ánægjulega
sambúð skildu þeir stjórnmálafélag við Dani með upp-
reist og vopnadómi.
En þó að Svíar hefðu ekki þolað stjórnmálasamband
við Dani, þá voru þeir til með að bjóða Norðmönnum
slíkan félagsskap. Frá byrjun 19. aldar voru Norðmenn
og Svíar tengdir saman í stjórnmálasamvinnu nálega
heila öld. En þessi samvinna var miklu frjálsari fyrir
norsku þjóðina, þrátt fyrir alt, heldur en félagsskapurinn
við Dani. Nítjánda öldin varð þess vegna fyrir Noreg
geysileg framfaraöld í nálega öllum efnum. En samhliða
hinum innrí framförum beindist hugur þjóðarinnar þó að
því höfuðtakmarki að geta með einu miklu átaki slitið
stjórnmálasamvinnuna við frændþjóðina í austurátt.
Meðan stjói’nmálasamband var milli Noregs og Sví-
þjóðar, var lítið um eiginlega velvild milli þessara þjóða.
Báðar þjóðirnar voru óánægðar. Svíum þóttu Norðmenn
óþægir og vanþakklátir. Norðmönnum þóttu Svíar hafa
yfirþjóðarsnið á öllum þeirra skiftum, og undu því hið
versta. En síðan stjómmálasamvinnu var slitið milli þess-