Samvinnan - 01.06.1927, Side 66

144
SAMVINNAN
gamli Noregskonungur eru samtíðarmenn. Hákon veldur
einna mestu um það, að Island sameinast Noregi stjómar-
farslega, með þeim afleiðingum, sem fyr era tilgreindar.
Hann er og valdur að vígi Snorra Sturlusonar í því skyni
að greiða þannig götu erlendra stjórnmálayfirráða á Is-
landi. Konungshugsjón Hákonar hepnast í bili. Hann sam-
tinar Noreg og hann tengir Island við veldi sitt. En þrátt
fyrir afrek hans týnir Noregur, skömmu síðar, frelsi sínu,
og eftir það máli og miklu af hinni þjóðlegu menningu.
Hákon hafði misbeitt orku sinni, leitað eftir óeðlilegu sam-
starfi milli Islands og Noregs, samstarfi, sem gjörði Nor-
egi ekkert gott, en lamaði íslendinga meir en nú er auð-
velt að gera sér grein fyrir. En um sama leyti ritar Snorri
Sturluson sögu Noregs, nálega fram að dögum þess kon-
ugs, sem varð banamaður hans. Og þessi saga Noregs
bjargar nútíð landsins. Hún varpar ljóma þekkingarinn-
ar yfir fornöld landsins. Iiún gerði þeim mönnum, sem nú
hafa endurfætt og endurreist Noreg, fært að byggja brú
yfir týndu aldimar, hnignunartímann þegar Norðmenn
urðu að þola þungar raunir fyrir misheppilega stjóm-
málasamvinnu við Danmörku.
Ilákon gamli og Snorri StUrluson hafa nú hvílt í gröf-
um sínum margar aldir. Báðir unnu að norrænni samvinnu
tftir því sem skapferli og aðstaða leyfði. Annar þeirra,
konungurinn, lagði aðaláhersluna á að knýta norræna
menn saman með stjómarfarslegum böndum, og varð
óviljandi hinn mesti óhappamaður, af því að hann mis-
skildi hvert stefna bar. Minningin um samvinnustarfsemi
Hákonar gamla hefir á engan hátt orðið ljós á vegum nor-
rænna þjóða síðar meir.
öðru máli er að gegma með Snorra Sturluson. Gæfa
hans er sú, að hann tekur í upphafi rétta stefnu. Hann
gerist höfuðforustumaður norrænnar samvinnu í andleg-
um efnum. Hann bjargar í einu fornöld Noregs frá
gleymsku og leggur grundvöllinn að framtíðargengi
norsku þjóðarinnar. En svo raunalega vill til, að það er
sami Norðmaðurinn, sem er valdur að drápi þessa mesta