Andvari

Årgang

Andvari - 01.06.1966, Side 91

Andvari - 01.06.1966, Side 91
ANDVAKI BLÓÐ OG JÁRN FYRIR EINNI ÖLD 89 nokkurra stéttarbræðra sinna, er höfðu orðið fyrir mikilli trúarvakningu og fengu sameinað innfjálga guðsbarnatrú rammri pólitískri íhaldssemi og junkaralegri stétt- vísi. Hann kvæntist árið 1847 Jóhönnu von Puttkammer, sem var frá heittrú- aðri aðalsfjölskyldu. Þetta sama ár sat hann á fyrsta Sameinaða landsþingi Prúss- lands. Hann vakti strax mikla athygli á þing- inu. Orðheppinn var hann og ósvífinn þegar hann stældi við hina borgaralegu þingfulltrúa og varði réttindi stéttar sinn- ar, junkaranna, sem höfðu enn dóms- og lögregluvald yfir bændum og nutu hins forna miðaldarréttar aðalsins að mega stunda veiðar á ökrum bænda þeim að bótalausu. Aldrei höfðu heyrzt svo snjallar ræður til varnar blygðunarlausum sér- réttindum prússneskra junkara. Hinir frjálslyndari þingmenn hötuðu hann og óttuðust tungutak hans, en að sjálfsögðu vann hann hylli stéttarbræðra sinna, sem oftar en ekki voru æði málhaltir í orða- sennum við mælska og hvassyrta full- trúa borgarastéttarinnar. Marzbyltingin kom eins og reiðarslag yfir hinn stolta riddaragósseiganda á Schönhausen. Honum fannst mannfé- lagshöll sín hrunin að grunni: einveldi konungs fallið, prússneski herinn látið undan síga og horfið úr Berlín í bráðum háska. Bismarck gleymdi aldrei þessum marzdögum. Fjórum árum síðar, þegar byltingin hafði verið sigruð og aftur- haldið velti sér í endurheimtum völd- umum, minntist hann marzdaganna í ræðu sem hann flutti á Landsþingi Prússlands, með svofelldum orðum: Eg treysti ekki íbúum stórborganna meðan þeir láta metorðagjarna og lygna lýð- skrumara teygja sig á asnaeyrunum. Þar finn eg ekki hina sönnu prússnesku þjóð. Hún mun hins vegar, ef stórborg- irnar skyldu einhvern tíma aftur risa til uppreisnar, kunna tök á að kúga þær til hlýðni, jafnvel þótt hún verið að þurrka þær út af jörðinni. Slíkt var hatur þessa sveitajunkara á pólitískum hreyfingum borgaralegs þjóð- félags. Þótt hann felldi höfug tár yfir moldum prússneskrar fortíðar 2. apríl 1848, þá var hann staðráðinn í því að snúa við hjóli sögunnar, ef þess væri nokkur kostur. Bismarck var ekki einn um þessa ákvörðun, voldugir stéttar- bræður hans, sem stóðu nær Hátign- inni en hann, voru þegar farnir að búast til að kæfa byltinguna í blóði, ef ekki vildi betur. Þremur dögum áður en Bis- marck grét í Sameinaða landsþinginu, skrifaði einn þeirra í dagbók sína: Fyrsta tilraunin gerð til að stofna ministére occnlte —■ leynilegt ráðuneyti. Sá sem þessi orð skrifaði var Leopold von Gerlach, hershöfðingi í lifverði Prússakonungs. Hann varð foringi þeirr- ar hirðklíku •— Kamarilla — er svo var kölluð og Bismarck gerðist strax náinn samstarfsmaður hennar. Þessi harðsnúna pólitíska klíka setti sér það markmið að bæla niður byltinguna og gera að engu viðleitni hennar til að sameina Þýzka- land í samfellt ríki. — Svo sem fyrr var sagt hafnaði Friðrik Vilhjálmur IV. Prússakonungur þeirri keisarakórónu, er Þjóðfundurinn í Frankfurt hafði boðið honum. En svo var hinn sögulegi straum- ur til sameiningar Þýzkalands þungur, að Prússakonungi þótti sér skylt að leit- ast við að koma á sameiningu að sínum hætti undir forustu Prússlands. Það var einn af vildarvinum konungs, Joseph Maria von Radowitz, kaþólskur aðals- maður frá Rínarlöndum, er fékk hann til að beita sér fyrir sameiningu Þýzkalands þegar byltingin hafði fjarað út. Sam- einingartillögur Radowitz voru að sumu leyti að forminu til ekki ólíkar stjórnar- skrárhugmyndum Þjóðfundarins í Frank-
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.