Andvari

Volume

Andvari - 01.06.1966, Page 114

Andvari - 01.06.1966, Page 114
112 ÞORVALDUR SÆMUNDSSON ANDVARI og svartkollótta á, hverrar kyn að lengi tt varoi. — Segja má, aS þessi fyrsti raunsæi vísu- partur Hjálmars Jónssonar bendi strax til þess, sem síðar átti eftir að verða eitt aðaleinkennið á kveðskap þessa sérstæða og svipmikla skálds, en það er að lýsa nöktum og miskunnarlausum veruleikan- um, eins og hann kom þessu fátæka stór- skáldi fyrir sjónir á eymdar- og harðinda- tímum. Sá veruleiki fór oft ómjúkum höndum um skáldið og einyrkjann, en þótt harmar og beiskja setji mark sitt á mörg kvæði hans, gnæfir þessi sérkenni- legi persónuleiki og listamaður yfir um- hverfi sitt og samtíð eins og „foldgnátt fjall," sem stormar næða um á alla vegu, en fá aldrei bugað né brotið. IX Alkunn er frásögnin af því, er þjóð- skáldið séra Jón Þorláksson á Bægisá kom eitt sinn að Steinsstöðum í Oxnadal og gisti þar næturlangt. Hefur hann sjálf- sagt þurft að ræða ýmislegt við aðstoðar- prest sinn, séra Hallgrím Þorsteinsson, sem þá bjó þar. Um morguninn var prestur einn í baÖstofunni, nema Jónas litli, prestssonurinn, fárra ára gamall, lá í rúmi sínu nývaknaður. Hafði prestur um stund léð því eyra, er drengurinn hjalaði við sjálfan sig í rúminu. Þegar húsfreyjan, Rannveig Jónasdóttir, móðir Jónasar, kom inn í baðstofuna skömmu síðar, mælti séra Jón: „Nú skal ég segja yÖur nokkuð, maddama góð! Hérna eigið þér nú efni í ágætt skáld." — Varla mun gamla prestinn hafa órað fyrir því, hve eftirminnilega þessi orð hans áttu eftir að rætast og að þarna í rúminu lá einmitt það barn, sem löngu seinna hlaut —- eitt íslenzkra skálda — sæmdarheitiÖ „listaskáldið góða.“ Jónas Hallgrímsson fór snemma að yrkja, enda var rík skáldgáfa í báðum ættum hans. Fyrstu vísur hans, sem varð- veitzt hafa, mun hann hafa ort, er hann var sex eða sjö ára. Fyrsta vísan um fötin hans er alkunn: Buxur, vesti, brók og skó, bætta sokka, nýta, húfutetur, hálsklút þó, háleistana hvíta. Hin vísan, sem hann mun hafa ort um líkt leyti, gæti bent til að ekki hafi alltaf verið fullt búr rnatar á Steinsstöð- um á þeim árum, enda voru þá erfiÖir tímar í Iandi, fátækt og bágindi víða, eink- um norðan lands. Visan er þannig: Mál er í fjósið! Finnst mér langt. Fæ ég ekkert oní mig. Æi, lífið er svo svangt. — Enginn étur sjálfan sig. Það átti raunar fyrir þessum mesta ljúflingi íslenzkrar tungu að liggja að þurfa að kvarta oftar á ævinni um sult og erfið lífskjör. Fátæktin varð hans fylgi- kona, eins og séra Jóns á Bægisá og fleiri snillinga fyrr og síðar. En þrátt fyrir það megnaði fátæki drengurinn úr Oxnadal að gefa þjóð sinni þau andlegu verðmæti, sem einna dýrst mega teljast og hvorki mölur né ryð fá grandað. X I sjálfsævisögu Matthíasar Jochums- sonar, Sögukaflar af sjálfum mér, greinir höfundurinn lítið frá skáldskaparviÖleitni sinni á bernsku- og æskuárunum, og má þó ætla, að hann hafi eitthvað fengizt við slíka hluti á þeim árum, þótt ófull- komið væri. En af orÖum hans má ráða, að skáldgáfa hans hafi ekki farið að þroskast verulega fyrr en á námsárunum 1859—1865. Bókmenntakynni hans af innlendum og erlendum stórskáldum lyfta honum á flug í andlegum skilningi. Var
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.