Andvari

Årgang

Andvari - 01.06.1966, Side 121

Andvari - 01.06.1966, Side 121
KRISTMANN GUÐMUNDSSON: Norska skáldið Meðal stórskálda Noregs er eitt, sem aldrei hefur hlotið almenningshylli í land- inu sjálfu og er nálega óþckkt utan þess. Það er Hans E. Kinck. Hann var einna þjóðræknastur norska rithöfunda, en gagn- rýndi jafnframt samtíð sína mjög harðlega og lýsti alveg miskunnarlaust vanköntum, er hann taldi hana hafa. En stíll hans var einatt hrjúfur, og frásagnargáfan ekki að skapi almennings; umhverfislýsingarnar aftur á móti oftast meistaralegar, og við- horf persónanna til umhverfisins með ágætum. Hin stærri verk hans mega flest teljast þung í vöfum og erfið aflestrar venjulegum lesanda, en smásögurnar for- láta vel gerðar, og hafa ýmsir merkustu gagnrýnendur talið hann mestan meistara þeirrar bókmenntagreinar í Noregi. Hans E. Kinck fæddist í Öksfjord í Finnmörku 11. október 1865. Föðurkyn hans var gömul embættismannaætt, sem talin er upprunnin í Skotlandi. Voru það mestmegnis prestar, læknar, kennarar og hershöfðingjar, en hneigðust margir að listrænni sköpun. Faðir hans t. d. var ágætur málari, enda þótt hann þætti einn- ig góður læknir. Móðurkyn skáldsins var 'bændur á 'Hringaríki, glaðsinna menn og gæddir miklu skopskyni. Það er augljóst af lestri rita Kincks, að hann hefur stuðzt mjög við æskuminn- ingar sínar, er hann vann að samningu skáldverka. Faðir hans var héraðslæknir og gegndi starfi víðs vegar um landið: í Finnmörku, Namdal, Setesdal og Harð- angri. Kynntist því Hans litli snemma Hans E. Kinck fólki þessara landshluta, lærði mállýzkur þess til fullnustu, þjóðsögur, kvæði og sagnir er gengu manna á meðal, og tók þátt í daglegu lífi nágrannana, gleðskap og veizluhöldum. Síðar í lífinu átti hann oft eftir að halda því fram, að barnið væri raunverulega faðir hins fullorðna manns, og hvað honum sjálfum viðvíkur, má það til sanns vegar færa. Verk hans öll eru fjarska myndrík. Hafa margir gagnrýnendur jafnvel talið það aðalstyrk þeirra. Hann ólst upp í náttúrunni og með fólki, sem stóð henni nærri, ekki einungis bændum og búaliði, heldur einnig föður sínum, er var náttúruskoðari mikill og næmur fyrir áhrifum hennar. Gætir þess í nálega öllum verkum hans smáum sem stórum. Fesandinn heyrir þar einatt þyt golunnar í laufi og lyng- mó, sér sólblikið á lygnum firði og storm- öldurnar, er stefna inn frá hafinu, bláma fjarlægra fjalla, litaskipti árstíðanna, rökkur dimmra skóga. En náttúran á fleira í fórum sínum en blíðu og þokka; höggormurinn leynist undir sprekum og steinum, og hann á til að bíta. Ein af bókum Kincks heitir einmitt „Höggorm- urinn"; og þetta leiða kvikindi verður hon- um táknmynd hinna illu hvata í mann- eðlinu. Kinck var „nasjonalromantikcr" í róttækasta skilningi þess orðs. Þjóðarsálin var honum leyndardómsfullur veruleiki, af guðdómlegum uppruna, og — eins og guðseðlið — óskiljanlegt skynseminni einni saman og varð aðeins skynjuð með
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.