Andvari

Volume

Andvari - 01.06.1966, Page 121

Andvari - 01.06.1966, Page 121
KRISTMANN GUÐMUNDSSON: Norska skáldið Meðal stórskálda Noregs er eitt, sem aldrei hefur hlotið almenningshylli í land- inu sjálfu og er nálega óþckkt utan þess. Það er Hans E. Kinck. Hann var einna þjóðræknastur norska rithöfunda, en gagn- rýndi jafnframt samtíð sína mjög harðlega og lýsti alveg miskunnarlaust vanköntum, er hann taldi hana hafa. En stíll hans var einatt hrjúfur, og frásagnargáfan ekki að skapi almennings; umhverfislýsingarnar aftur á móti oftast meistaralegar, og við- horf persónanna til umhverfisins með ágætum. Hin stærri verk hans mega flest teljast þung í vöfum og erfið aflestrar venjulegum lesanda, en smásögurnar for- láta vel gerðar, og hafa ýmsir merkustu gagnrýnendur talið hann mestan meistara þeirrar bókmenntagreinar í Noregi. Hans E. Kinck fæddist í Öksfjord í Finnmörku 11. október 1865. Föðurkyn hans var gömul embættismannaætt, sem talin er upprunnin í Skotlandi. Voru það mestmegnis prestar, læknar, kennarar og hershöfðingjar, en hneigðust margir að listrænni sköpun. Faðir hans t. d. var ágætur málari, enda þótt hann þætti einn- ig góður læknir. Móðurkyn skáldsins var 'bændur á 'Hringaríki, glaðsinna menn og gæddir miklu skopskyni. Það er augljóst af lestri rita Kincks, að hann hefur stuðzt mjög við æskuminn- ingar sínar, er hann vann að samningu skáldverka. Faðir hans var héraðslæknir og gegndi starfi víðs vegar um landið: í Finnmörku, Namdal, Setesdal og Harð- angri. Kynntist því Hans litli snemma Hans E. Kinck fólki þessara landshluta, lærði mállýzkur þess til fullnustu, þjóðsögur, kvæði og sagnir er gengu manna á meðal, og tók þátt í daglegu lífi nágrannana, gleðskap og veizluhöldum. Síðar í lífinu átti hann oft eftir að halda því fram, að barnið væri raunverulega faðir hins fullorðna manns, og hvað honum sjálfum viðvíkur, má það til sanns vegar færa. Verk hans öll eru fjarska myndrík. Hafa margir gagnrýnendur jafnvel talið það aðalstyrk þeirra. Hann ólst upp í náttúrunni og með fólki, sem stóð henni nærri, ekki einungis bændum og búaliði, heldur einnig föður sínum, er var náttúruskoðari mikill og næmur fyrir áhrifum hennar. Gætir þess í nálega öllum verkum hans smáum sem stórum. Fesandinn heyrir þar einatt þyt golunnar í laufi og lyng- mó, sér sólblikið á lygnum firði og storm- öldurnar, er stefna inn frá hafinu, bláma fjarlægra fjalla, litaskipti árstíðanna, rökkur dimmra skóga. En náttúran á fleira í fórum sínum en blíðu og þokka; höggormurinn leynist undir sprekum og steinum, og hann á til að bíta. Ein af bókum Kincks heitir einmitt „Höggorm- urinn"; og þetta leiða kvikindi verður hon- um táknmynd hinna illu hvata í mann- eðlinu. Kinck var „nasjonalromantikcr" í róttækasta skilningi þess orðs. Þjóðarsálin var honum leyndardómsfullur veruleiki, af guðdómlegum uppruna, og — eins og guðseðlið — óskiljanlegt skynseminni einni saman og varð aðeins skynjuð með
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.