Andvari - 01.01.1977, Blaðsíða 67

ANDVARI
TVEIR ÞÆTTIR OG EIN RÆÐA
65
en við Leifi sitt á hvort borð. Veður var
ágætt, svolítill austanandvari og sléttur
sjór, en vindurinn var á móti, það lítið
hann var. Það kom nú á daginn, sem
raunar kom ekki á óvart, að ég var mun
lélegri við róðurinn en Leifi, en pabbi
jafnaði það og réð stefnunni.
Þegar komið var innundir eyna, var ég
talsvert farinn að þreytast. En það var þó
tilhlökkunarefni, að á heimleiðinni yrði
hægt að sigla, og það yrði gaman, og þá
þyrfti ekki að róa.
Við vorum nú komnir upp í þaragarð-
inn við eyna, og var nú farið að athuga,
hvar bezt væri að leggja netin. Við bræð-
urnir áttum að róa netin út, en pabbi
greiddi þau sundur og sagði fyrir um
stefnuna. Grunnstjóranum var nú kastað
út, en við hann var tveggja til þriggja
faðrna langt snæri, en endanum á því var
fest í klóna á fláateini netsins (kló: lykkja
á öllum hornurn netsins). Okkur gekk
vel að róa netin út, en þegar komið var
á djúpenda, var stjóranum rennt út, en
við hann var 8-10 faðma langur strengur.
Þegar stjórinn var kominn í botninn, var
efri klóin á netinu fest við stjórafærið og
netið síðan látið fara út. Þetta, að binda
netið á stjórafærið nokkuð frá botni, var
gert, til þess að stjórinn hreyfðist ekki úr
botninum, þegar vitjað var um netið, því
með þessu móti var hægt að ná til netsins,
þegar farið var með því, án þess að stjór-
inn lyftist frá botni. Netið var því alltaf á
sama stað, þó að það lyftist frá botni, þeg-
ar farið var með því. Við enda stjórafæris-
ins var duflinu fest.
Duflið var búið til úr fjöl, sem var um
20 sm á hvern veg, gat var gert á hana
miðja, og þar var stungið 50 sm löngum
tréstaut, er náði um 35 sm upp fyrir fjöl-
ma, og er gripið í hann, þegar róið er að
netinu til að vitja um það, en á þeim enda
stautsins, sem niður úr duflfjölinni stend-
ur> er gat, sem endinn á stjórafærinu er
festur í. Þannig voru duflin, sem notuð
voru hér um slóðir á þessum árum.
Áður en við yfirgáfum netin, var farið
með þeim, og var það gert til þess að
greiða netið, ef það hefði einhvers staðar
flækzt, þegar verið var að leggja það. Eitt-
hvað gat líka verið komið í það, og í þetta
sinn vorurn við svo heppnir að fá tvo rauð-
maga, og þótti okkur bræðrunum það ekki
svo lítill fengur. Og fallegir þóttu okkur
þessir fyrstu rauðmagar vorsins.
Nú var farið að hugsa til heimferðar,
og var komið hið ákjósanlegasta leiði. Var
nú farið að seglbúa, mastrið reist og því
rennt í gegnum gat á mastursþóftunni og
í spor, sem var í fjöl, sem negld var ofan
á bönd í botni bátsins. En neðan úr mastr-
inu gekk lítið typpi, sem gekk ofan í þetta
spor í fjölinni; þetta heitir stelling.
Upp við hún á mastrinu var fest taug,
sem strekkt var þaðan fram á hnýfil báts-
ins; þetta heitir stagur. Önnur taug var
fest við mastrið á sama stað og stagurinn;
sú taug var oftast úr grönnum vírkaðli; í
neðri enda hans var krókur, sem eftir að
búið var að reisa mastrið var krækt í
lykkju, sem var í borðstokknum. Þetta hét
höfuðbenda og var ekki höfð nema ein á
smábátum og var færð milli borða eftir
því, á hvort borð vindur lá í seglið; en
höfuðbendunni var krækt niður á kul-
borða. Á stærri bátum voru höfuðbend-
urnar tvær, og þeim krækt sinni á hvort
borð.
Þegar búið var að ganga frá að reisa
mastrið, var seglið, sem var þversegl að
breiðfirzkum hætti, undið ofan af segl-
ránni og framskauti þess krækt niður í
slíðrið að framan á kulborða. Endinn á
dragreipinu var nú bundinn á rána, en
dragreipið lék á litlu hjóli efst í mastrinu.
Hinn endinn á dragreipinu hékk niður
með mastrinu, og var tekið í hann, þegar
seglið var undið upp. En þannig var hag-
að ábindingu á seglrána, að um Vi af ráar-