Andvari - 01.01.1989, Side 185

ANDVARI
GUÐBRANDUR VIGFÚSSON
183
háskólablaðinu þann 4. nóvember að hann myndi hefja tvo fyrirlestraflokka
þegar í stað, annan um málfræði, hinn um bragfræði og kenningar í forn-
kveðskap. Fólki sem er kunnugt lífssiðum stúdenta í Oxford og öðrum há-
skólum Bretlands mun ég ekki þurfa að segja annað um barnslegt skilnings-
leysi fyrirlesarans á háttum ungmennanna en að hann ákvað að fyrri kennsl-
uflokkunnn skyldi mæta kl. 4.30 e.h. á laugardögum.
Héðan af gekk allt skaplega fyrir Guðbrandi. Með aðstoð York Powells
birti hann lítið ritgerðasafn sem hann nefndi Sigfred-Arminius og tileinkaði
minningu Jakobs Grimm á aldarafmæli hans; þar minntist hann fagurlega
kynna sinna af hinum mikla fræðaöldungi, og fléttaði inn í ritgerðirnar hug-
myndum sem gefa má miklu meiri gaum en hingað til hefir verið gert. Einnig
kom hann loksins af Rolls Series útgáfunni, og tók nú af öllum kröftum að
útbúa safn sagnfræðirita á íslensku sem skyldi vera jafnvægi Corpus Poeticum
í óbundnu máli, og heita Origines Islandicae. Á meðan á undirbúningi verks-
ins stóð brá hann sér til Kaupmannahafnar, hitti þar og ergði Finn Jónsson,
sem fannst hann æði sjálfbirgingslegur (sem var þó ekki vani Guðbrands í
daglegu fari) og í Ævisögu sinni gat Finnur ekki stillt sig um að leggja út á
verra veg það sem átti sýnilega aðeins að vera vinalegt hjal á kaffistofu. Því
miður vannst Guðbrandi ekki tími til að ljúka þessu verki. Um haustið 1888
kenndi hann sér meinsemdar og lagðist inn á sjúkrahús það sem kennt er við
hinn góða lyflækni Sir Henry Acland. Því var það að þegar hinn ungi lær-
dómsmaður William Craigie kom frá St. Andrews og ætlaði sér að læra nor-
ræna tungu af meistaranum, varð hann að leita til annarra. Sjúkdómur Guð-
brands reyndist vera ólæknandi krabbamein í lifur, og honum hrakaði skjótt,
þó ekki kveldist hann að ráði að sögn lærisveina hans. Hann fékk hægt andlát
seint um eftirmiðdaginn 31. janúar 1889.
Eftir var Origines Islandicae. York Powell, lærisveinninn útvaldi, átti að
koma bókinni í sæmilegt horf; þar eð nokkur hluti hennar var þegar í fyrstu
próförk, bjuggust kunnáttumenn bráðlega við henni. En ekki fór nú svo. Árið
1894 kom út ævisaga í Andvara eftir dr. Jón Þorkelsson skjalavörð og á að-
fangadagskvöld sama ár sendi Eiríkur Magnússon eintak af henni í jólagjöf
A.W. Moore fornfræðingi á eyjunni Mön, sem hafði kynnst Guðbrandi þegar
hann var þar á ferð að skoða rúnasteina sem er að finna á eyjunni og skrifaði
um í tímaritinu The Academy árið eftir. Henni fylgdi bréf og þar skrifaði
Eiríkur:
„Dr. Stephansson (dr. Jón Stefánsson, frægur að endemum á sínum tíma)
er mér sammála um það hversu leitt það er að próf. York Powell, vinur dr.
Vigfússons dregur að gefa út bók þá sem hlýtur að verða besta útgáfa Land-
námabókar. Dr. Stephansson segir mér að þér hafið í vörslu yðar prófarkir af
bókinni, og sú fregn gerir mig svo djarfan að biðja yður um að sýna mér þá
vinsemd að leyfa mér að athuga textann til þess að geta e.t.v. komið síðasta