Andvari

Årgang
Eksemplar

Andvari - 01.01.1999, Side 45

Andvari - 01.01.1999, Side 45
andvari EINAR ÓLAFUR SVEINSSON 43 manna. En þó er þetta ekki hin eina ásýnd hennar, hún hafði tvö andlit eins og Janus. Því að hún er líka einhver hin mesta menntaöld, sem yfir þetta land hefur komið, þá lifir Snorri Sturluson og ritar Eddu og Heimskringlu; þá lifa allir hinir ókunnu snillingar, sem rita íslendingasögur. Andstæðan milli mennta og hamfara óbundins lífskrafts er aðaleinkenni aldarinnar og lífsgáta hennar (1). ^egar nærri sex áratugir eru liðnir frá því að þessi orð voru rituð, virðast tilfinningar þjóðarinnar gagnvart þeim atburðum sem leiddu til erlendra yfirráða yfir landinu hafa dofnað æðimikið, svo að ekki sé minnst á hve mjög sagnfræðingar flestir eða allir hafa breytt um skoðun á aðdraganda, eðli og afleiðingum þeirra atburða. Lesandi hlýtur þó að hrífast með af skáldlegri túlkun Einars Ólafs og hæfi- leika hans til að tjá fjölbreytni aldarinnar í litríkum andstæðum. En líklega hneigjast lesendur síðari tíma til að skilja þessa harmrænu söguskoðun svo að hún feli í sér óeðlilega upphafningu þess sérstæða sem hvarf og að sama skapi fordæmingu eða lítilsvirðingu þeirrar menningar og þeirra menningarafurða sem lifðu af og ummynduðust 1 nýju samfélagi. Þegar felldir eru slíkir dómar þarf að fara varlega, °g hér hefur raunar þegar verið dregið fram hve mikils Einar Ólafur mat hvers konar þjóðfræði síðari tíma og hve mikla rækt hann lagði við og hve vel hann kunni að meta bókmenntagreinar eins og jar- teiknasögur eða fornaldar- og riddarsögur. En honum er heitt í hamsi á þessum örlagatímum, þegar lýðveldisstofnun er í nánd en hafin heimsstyrjöld sem enginn veit hvernig muni enda eða hvaða áhrif hún muni hafa á framtíð einstaklinga og þjóða. Því má heldur ekki gleyma að kynslóð Einars Ólafs Sveinssonar, og þá ekki síst þeir sem komnir voru úr afskekktum og fátækum plássum, mundi og hafði reynt þau hörðu kjör sem landsmönnum voru búin um aldir. bessi kynslóð drakk í sig með móðurmjólkinni söguskoðun 19. aldar urn samband ósjálfstæðis og harðréttis og hafði síðan í raun lifað á sjálfri sér þá miklu framfaraöld sem hófst í kjölfar heimastjórnar og síðan fullveldis. Etv. er ekki hægt að lá þeim sem les Sturlungaöld fyrr eða með ttteiri athygli en önnur verk Einars Ólafs að telja hann mjög andvíg- an kirkjunni og kirkjulegum menntum, því að hún er þannig kynnt til sögu: I klaustrum, í kirkjum og á biskupsstólum er annar heimur. Heimur með sín- um andstæðum og sinni baráttu - en harla ólíkur hinum. Víðerni hans og
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar: 1. Tölublað (01.01.1999)
https://timarit.is/issue/292769

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

1. Tölublað (01.01.1999)

Handlinger: