Andvari - 01.01.1958, Qupperneq 31

ANDVARI
Guðmundur Hannesson prófessor
27
engan veginn auðvelt að sveigja hugsunarhátt manna inn á
nýjar brautir. G. H. sá samt, að slíkt varð að gerast. Honum
var Ijóst, að mikið af sóttum vorum átti rót sína að rekja til
lélegs húsnæðis, og að nauðsynlegar heilbrigðisráðstafanir gætu
ekki komið að gagni, nema miklar framfarir yrðu á híbýlum og
þá jafnframt á húsagerð landsmanna. Taugaveikin var þá land-
læg, og naumast var að búast við útrýmingu á henni, meðan
kamrar voru sóðalegir, eða jafnvel engir kamrar, svo að fjósin
voru notuð sem salerni. Berklaveiki, holdsveiki og sullaveiki
þrífast mun betur í lélegum og einkum sóðalegum húsakynn-
um heldur en björtum og hreinum heimkynnum. Þetta var G.
H. allt ljóst, að hversu góðir sem læknarnir væru og hversu vel
sem þeir væru menntaðir, þá gætu þeir aldrei ráðið niðurlögum
verstu sjúkdóma og sótta okkar, meðan húsakynnin væru eins
léleg og þau voru þá.
Um mörg ár hafði G. H. haft áhuga fyrir húsagerð, og
eðlilega jókst sá áhugi þegar hann fór að reisa sér hús, sem
hann teiknaði sjálfur og hugsaði fyrir hverju einstöku atriði í
því. Hann las stöðugt bækur og tímarit um húsagerðarlist, og
ekki leið á löngu, unz hann var orðinn einhver lærðasti, ef
ekki sá lærðasti, af húsameisturum landsins. Hann skrifaði
kækling um steinsteypu fyrir almenning 1923 og löngu seinna
langa bók um húsagerðarlist á íslandi, sem kom út 1942, sem
einn hluti af lðnsögu íslands.
, UPP úr þessu kom jafnframt áhugi fyrir skipulagi bæja,
því að svo víðfróður maður sem G. H. fylgdist með því, sem
8ert var erlendis í skipulagningu borga, og sá, að bæir og þorp
á Islandi var byggt af handahófi og að Reykjavík og aðrir bæir
myndu verða hryggðarsjón með tímanum, ef ekki væri tekið
úl og gerðir skipulagsuppdrættir, sem allir bæir skyldu byggjast
eftir. Á fyrstu háskólaárum sínum skrifaði hann því tvo bækl-
'nga, annan um skipulag bæja, hinn um skipulag sveitabæja.
Jslendingar eiga G. H. miklar þakkir skyldar fyrir þetta merki-
lega brautryðjandaverk, því að ef hans hefði ekki notið við,