Andvari - 01.01.1958, Side 44

40
Þorkell Jóhannesson
ANDVART
verzlun keyptu þeir félagar af Johan Höwisch, er kaupmaður
var í Hofsósi. Eigi hefir þeim, sem þetta ritar, heppnazt að
rekja feril Schrams fram til þess, er hann rekur upp kollinn í
Höfðakaupstað sumarið 1801, en víst er, að hann var riðinn
við verzlun hér á landi nokkru fyrr en hér var komið sögu.
Er hann talinn höfundur að einum óþverralegasta hæklingnum,
sem kaupmenn létu frá sér fara og stefnt var gegn almennu
bænarskránni og þeim frændum, Magnúsi Stephensen og Stefáni
amtmanni Þórarinssyni (Syenaalen og Eneskillingen, Kh. 1799).
Af níði hans um Stefán amtmann mætti halda, að hann væri
sérstaklega tengdur verzlun á Norður- og Austurlandi. Er Kklegast,
að hann hafi verið á snærum J. L. Busch, sem þá hafði lengi
rekið verzlun á Djúpavogi og víðar, og brátt verður frá sagt. —
Þá félaga, Stiesen og Schrarn, mun hafa skort rekstursfé, því
jafnframt því sem þeir gerðu félag sitt, sörndu þeir við J. L.
Busch, stórkaupmann í Kaupmannahöfn, um allmikið reksturs-
lán, en jafnframt gerðist Busch umboðsmaður þeirra ytra. —
Árið 1802, 9. júní, andaðist Stiesen í Höfðakaupstað. Þeir
félagar höfðu orðið fyrir allmiklu skipatjóni þann stutta tíma,
sem félag þeirra stóð. Virðist Schram hafa átt örðugt með að
halda verzluninni áfram eftir fráfall Stiesens, enda varð hann
brátt fullkomið handbendi Busch stórkaupmanns, sem mun hafa
orðið raunverulegur eigandi Höfðaverzlunar eigi síðar en 1809,
þótt kallað væri, að Schram ætti liana. Lauk svo, að firmað
Stiesen & Schram var leyst upp. Árið 1815 afhenti sölunefnd
verzlunareigna J. L. Busch verzlunina í Llöfðakaupstað, en hún
hafði þá enn í höndum 1. veðrétt í eignum hennar. Þess er
vert að geta, að í rauninni var verzlunin við ísland öll í molurn
á árunurn 1808—1814, enda mun það koma í ljós, er saga verzl-
unarinnar er lengra rakin, að fleirum varð þá fótaskortur en
Chr. G. Schram. Þess verða líka fleiri dæmi fundin um frí-
höndlunarkaupmenn, að þeir ætti, er hér var komið, enn ólokið
skuldum við sölunefndina, þótt svo væri um samið í fyrstu, að
andvirði verzlunareignanna frá 1788 yrði að fullu greitt á 10