Andvari - 01.01.1951, Page 7

ANDVARI
Guðmundur Finnbogason.
Eftir Guðmund Gíslason Hagalín.
Næstu árin eftir að Alþingi íslendinga hlaut löggjafarvald
voru ekki hagsældar- og blómatími. Eldgos ollu sums staðar
miklu tjóni, og hafís og vetrarhörkur píndu fólk og fénað. Þó
að svo ætti að heita, að verzlunin væri orðin frjáls, var víða á
henni hið gamla einokunarsnið, og geta íslenzkra stjómarvalda
til úrbóta var ennþá nauðalítil. Undanfarna áratugi hafði verið
háð hörð barátta fyrir verzlunarfrelsi og fjárhagslegu og stjómar-
farslegu frjálsræði íslendinga. Hugsjóna- og framfaramenn -
með skáldin í fremstu fylkingarröð — höfðu hvatt þjóðina til
framtaks og samtaka og bent á leiðir til bættrar afkomu og auk-
tns öryggis. Þeir höfðu vakið hjá henni metnað og trú á landið
°g á framtíðina. Þegar óáran hafði þrengt að landslýðnum áður
a öldum, hafði ekki verið annars kostur en herða á sultarólinni
°g fara á verðgang, ef ekki reyndist vært heima fyrir. Nú höfðu
þjóðinni verið vaktar vonir um bætta hagi og betra líf. Hún
kafði og fengið nokkra vitneskju um framfarir í nágrannalönd-
tinum, og í vestrinu, í þeim heimi, sem íslendingar höfðu séð í
killingum fornra sagna, biðu víðáttumiklar grassléttur og heill-
andi skógar og huðu faðm sinn hörnum hrjóstra og berangurs.
Leiðin þangað var síðan í margra augum sú einasta til hagsæld-
ar og hamingju, og öðrurn virtist hún að minnsta kosti sú greið-
faerasta til framtíðarheilla. En þorri rnanna varð þó kyrr í landi
feðra sinna, sumir sjálfsagt af tregðu eða doða, aðrir í þeirri von,
a<^ þeir mundu njóta framtaks og fyrirgreiðslu sér meiri manna,