Menntamál - 01.10.1950, Qupperneq 23

MENNTAMÁL
165
stafsetningarorðabækur. En til þess að geta haft full not
slíkra hjálpargagna þarf allvíðtæka þekkingu.
Til þess að menn verði hlutgengir í stafsetningu, þarf
kennslan að vera fólgin í tvennu. I fyrsta lagi þurfa menn
að læra atriði, sem eiga við mörg orð í senn. Sérstak-
lega er hér átt við ýmislegt, er varðar endingar orða.
Undir þetta heyra t. d. reglur um n í endingum orða,
z-reglur og margt fleira. f öðru lagi heyra undir þetta
ýmis önnur atriði, t. d. hvenær rita skal j á eftir ý og æ,
hvernig háttað er rithætti á undan ng og nk, hvenær rita
skal stóran upphafsstaf og hvenær lítinn. Og margt fleira
mætti tína hér til, en cg veit, að þess gerist ekki þörf, því
að menn vita, við hvað ég á. Hitt atriðið, sem ekki má
gleyma við stafsetningarkennslu, er það, að tiltekin orð eru
svo algeng í málinu, að hver, sem vill öðlast sæmilegan
hraða við ritstörf, verður að vita örugglega, hvernig
þau á að rita. Ef menn hafa til að bera þetta tvennt: Full-
komið öryggi um það, sem sameiginlega gildir um mörg
orð, og fullkomið öryggi um, hvernig rita á allmörg algeng,
vandrituð orð, ætti mönnum að vera borgið, ef þeir hafa
jafnframt gert sér ljóst, að þeir verða að leita til hjálpar-
gagna, ef þekkingu þeirra þrýtur. Ég er svo sannfærður
um það, að skólunum beri skylda til þess að kenna nem-
endum sínum að nota hjálpargögn, að ég myndi leyfa nem-
endum mínum að nota orðabækur við prófritgerðir, ef það
væri leyfilegt. Ég lít svo á, að skólunum beri að búa nem-
endur sína undir lífið og reyna að gera það við sem svip-
uðust skilyrði þeim, sem ætla má, að þeir eigi síðar við
að búa. En hvað gerir maður, sem vill skrifa rétt og hef-
ur þá menningu til að bera, að hann veit, að hann kann
ekki að skrifa öll íslenzk orð. Hann notar hjálpargögn.
Hann flettir upp og athugar, hvernig rita á orðið. Það er
einmitt þetta, sem við eigum að venja nemendur okkar á.
Og nú get ég svarað spurningunni, sem ég varpaði fram
áðan. Það er hægt að kenna meðalgreindum íslenzkum