Skírnir - 01.01.1917, Page 117

110
ísland 1916.
[Skirnir
gegn öSrum. Fór svo á Þjórsárbrúarfundinum, að sjávarútvegs-
menn voru teknir á listann jafnframt landbæudunum, og hét þá
svo sem hór væri um að ræða lista frá framleiðendum landsins í
heild, en ekki landbúnaðarmönnum eingöngu.
Ailir sex flokkarnir, sem borið höfðu fram lista við landskosn-
ingarnar, höfðu og þingmatinaefni í boði við kjördæmakosuingarnar á
eftir, verkmannaflokkurinn þó aðeins í 2 kjördæmum: Reykjavík,
Akureyri. Kjördæmakosningarnar fóru fram 21. október. Flokka-
skifting var í þetta sinn miklu óákveðnari en verið hefir hór við
alþingiskosningar að undanförnu, vegna þess, að í fæstum kjör-
dæmunum komu fram nema 2 eða 3 af þeim 6 flokkum, sem um
var að ræða, og urðu því kosningabandalögin á ýmsa vegu. Yms
af þingmannaefnunum buðu sig líka fram utan flokka. Af þessu
leiddi, að það var engan veginn ljóst að kosningunum afstöðnum,
hvernig flokka-afstaðan mundi verða, þegar á þing kæmi. Það eitt
virtist sýnilegt, að Heimastjófnarflokkurinn mundi verða fjölmenn-
astur, en þó ekki hafa meiri hluta í þinginu einn sór, og þar næst
flokkur Þversum-manna. Stjórnarflokkurinn (Langsum) hafði lítið-
fylgi fengið. Það varð þá úr, eftir að kosninga-úrslitin urðu kunn,
að aukaþing var kvatt saman 11. desember. Færði stjórnin þær
ástæður fyrir því, að í fyrsta lagi væri afstaða sín til þingins óviss,
í öðru lagi yrði að endurskoða verðlagsákvæði brezka samningsins
um áramótin, og í þriðja lagi yrði að sjá landinu fyrir strandferöum
næsta ár, en Eimskipafólag Islands hafði tjáð stjórninni, að það
treysti sór ekki til að hafa skip síu í strandferðum næsta ár, eins
og verið hafði þetta ár, nema þá fyrir margfalt hærra gjald. Þegar
þingið kom saman, fór þar svo um flokkaskipunina, að Heimastj.--
menn urðu 15 og Þversum-tnenn 12, en nýr flokkur myndaðist,
sem nefndi sig Framsóknarflokk, og urðu 11 í honum, eða í banda-
lagi við hann. Þangað fóru þeir, sem kosnir voru undir merkjum
Þingbændaflokksins gamla og hinna óháðu bænda, einnig þeir, sem
boðið höfðu sig fram utan flokka, og fulltrúi verkmannaflokksins,
sem komið hafði einum manni að við kosningarnar, í Reykjavík,
gekk í bandalag við þann flokk. Utan þessara flokka voru þá að-
eins tveir þingmenn, ráðherrann við annan mann, og urðu þeir f
kosningabandalagi við Heimastjórnarflokkinn.
Ráðherra lýsti því yfir þegar í byrjun þings, að hann ætlaöi'
að biðjast lausnar. Varð það svo að samkomulagi milli þeirra
þ'iggja flokka, sem nefndir hafa verið, að mynduð yrði þriggja
manna stjórn og legðu flokkarnir til í hana sinn manninn hver.
Skyldi það gert til þess að foröast sem mest deilur og flokkadrættr
innan lands meðan á þeim vandræðum stæði, sem styrjöldin veld-
ur, og farið að dæmi annara þjóða, er myndað hafa hjá sér slik
samsteypuráðuneyti, eða friðarstjórnir, nú á styrjaldartímunum.
Lög voru samþykt af alþingi og staðfest af konungi, sem mæla
avo fyrir, að ráðherrar skuli framvegis vera þrír og ákveði kon-
ungur starfsvið þeirra, en landritaraembættið skuli niður leggjast.
Eftir samkomulagi við þingið fól konungur Jóni Magnússynl
bæjarfógeta að mynda hið nýja ráðuneytl. Einar Arnórsson fekk
fivo lausn frá ráðherraembættinu 4. jan. 1917 og jafnframt var