Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1929, Qupperneq 68

390
Ungir rithöfundar.
IÐUNN
nám sitt í bókmentum vorum, íslendinga, og hefir nú
tekið sér fastan sess, sem ekki verður frá honum tek-
inn héðan af, meðal íslenzkra rithöfunda.
»Vefarinn mikli frá Kasmír* er aðalrit Halldórs
Kiljans Laxness enn sem komið er, og það er ótvírætt
merkisrit, svo sem sjá má á því, að það hefir ýtt svo*
óþyrmilega við mönnum, að sumir ritdómendur hafa
hafið það upp til allra skýja og hlaðið ótæpu lofi á það
og höfundinn, en aðrir hafa ekki þózt geta hnoðað
fyrirlitningu sína saman í nógu fáorðan ónotakökk til
að henda í höfundinn og ekki staðist reiðari en þá, er
þeir heyrðu ritinu hælt og höfundi þess; hinir þriðju
stóðu orðlausir og vissu ekki, hvaðan á sig stóð veðrið,
og þeir hafa sjálfsagt verið flestir, sem þannig biðu við
til að átta sig, þegar óskapaganginum slotaði. Það er
víst ekki ofmælt, að þegar frá er tekin hríðin, sem
»Bréf til Láru« Þórbergs olli, þá hafi ekki hér á Iandi
orðið uppi meiri andstæður í skoðunum um skáldrit,
síðan »Þyrnar« Þorsteins Erlingssonar komu fyrst út.
Þetta er skiljanlegt, þegar að er gáð betur. Af ís-
lenzkum skáldritum er víst ekkert, sem á sinn hátt svipar
eins mikið til eins af höfuðritum heimsbókmentanna,
»Fausts« eftir Goethe, eins og »Vefarinn mikli frá Kas-
mír«. Eins og »Faust« lýsir baráttunni milli hins góða
og illa í tilverunni um sál mannsins, sem er góður, þótt
hann vaði í villu og myrkri, eins er það í aðaldráttun-
um efni »Vefarans« að lýsa baráttu tveggja helztu meg-
invelda mannlegs lífs, konunnar og kirkjunnar (eða guðs,
því að kirkjan er ímynd hans) um afburða-vel gefna
skáldsál, sem tilborin auðæfi vernda frá lamandi áhygSÍ'
um hversdagslifsins, og líkt og hið góða (eða manngervi
þess, Guð) vinnur sigur í viðureigninni við hið illa (eða
manngervi þess, Mephistopheles, Satan) 5 »Faust«, er