Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1929, Blaðsíða 97

ÍÐUNN
Nýjar bækur.
419
lingum og vesalmönnum — góðlátleg ádeila að vísu, en
ekki síður »sláandi« fyrir því. Og þessi ádeila er full-
komlega samofin efninu, svo hún fellur ekki utan við og
missir marks. Hagalín hefir skrifað margar góðar smá-
sögur, en aldrei hefir honum tekist betur.
»Einstæðingar« er saga um lífslygina, lífsblekkinguna,
sem slundum heldur manninum uppi. Laufey lifir í þeirri
sælu trú, að Halldór hafi elskað hana og fórnað sér
fyrir hana, en í raun og veru er það peningabókin, sem
hann hefir látið lifið fyrir. En trú Laufeyjar gerir hana
eigi að síður ríka og upplitsdjarfa. Sagan er vel sögð
og grípur á mikilvægum sálfræðilegum sannindum. En
er á líður söguna, verður þess of mjög vart, að það er
ekki lífið sjálft eða örlögin, sem stjórna rás viðburðanna,
heldur slyngur rithöfundur, sem hefir hugsað alt þetta
út fyrirfram. Misgripin á bænakverinu og peningabók
Halldórs, þau, er verða orsök í dauða hans, eru ekki
gerð nógu sennileg.
»Mannleg náttúra« segir frá sjóhrakningum fiskiskútu
og lífi og athöfnum skipverja, meðan þeir eru staddir í
háskanum. Þar eru lýsingar, all-nákvæmar, sem lúta að-
allega að fiski- og sjómensku — að maður ekki segi
nafurgatssjón með skipstjóra — og er það vitanlega
ekki á færi auðvirðilegs landkrabba að dæma um sann-
gildi þeirra. En mennirnir verða furðu lifandi sumir, og
þó einkum skipstjóri. Honum er mætavel lýst. Og þegar
horfurnar eru sem verstar, skipverjar að gefast upp og
búast við dauða sínum, vekur hann lífshvalir þeirra á ný
með því að kjafta við þá um kvenfólk og segja af sjálf-
um sér klámsögur á ósviknu sjómannamáli. Furðar les-
andann bara á því, hvað hann hefir góðan tíma til mál-
æðis, enda verður ekki séð, að neinn sé við stjórn á skút-
unni — mitt í fárviðrinu — meðan á þessu stendur.
Það gerist harla lítið í þessari sögu, annað en kjafta-
mas. En þetta kjaftamas er þanið yfir 60 bls. Eg get
ekki neitað því, að mér finsi sagan nokkuð þreytandi,
og tel eg hana miklu sízta af sögum þessum. En —
sem sagt — eg er óbetranlegur landkrabbi og geri ráð
fyrir, að sjómennirnir líti þessa hluti í alt öðru ljósi.