Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1929, Síða 48

370
Upton Sinclair.
IÐUNN
3.
Einkenni verzlunarstéttarinnar liggja öll á sviðinu milli
betlara og stigamanns, — hver venjulegur prangari er
yfirleitt sinn helmingurinn af hvoru. Boðorðið er aðeins
eitt: Láttu ekkert hindra þig frá að ná í peninga ná-
ungans! Því hærra sem kemur upp í prangarastigann,
því andstyggilegri verður manntegundin. Farandsalinn og
smákaupmaðurinn hafa á sér flest einkenni betlarans,
tunguliprir, umkomulitlir og auðsveipir; engin óvirða er
þeim gerð svo hrapalleg, að þeir firtist, heldur lofa þeir
hverjum einum að troða á tám sér eftir vild, ausa yfir
sig ókvæðisorðum og skella á sig hurðum, meðan þeir
eru að reyna að snuða út úr náunganum fáeina skild-
inga; en þegar ofar dregur í stigann, hverfa betlaraein-
kennin fyrir köldum ofstopa stigamannsins. I stórburgeisn-
um á yfirgangs-ástríðan sér ekki framar nein takmörk;
með aðstoð borgaralegrar Iöggjafar gerir hann hverja
grein menningarinnar að verktóli sínu til að geta óhultur
flekað lýðinn og blekt, meðan hann er að kreista blóð-
uga skildingana undan nöglum hans; einkum leggur hann
stund á að gera sér meðul upplýsingarinnar undirgefin
og lætur með hverju tungli hleypa af stokkunum heil-
um flota af fölsuðum hugsjónum handa skrílnum; óþarft
er að taka frarn.. að allar þessar »hugsjónir« eru í eðli
sínu aðeins varnargarðar fyrir bankainnieign hans. Hann
hegðar sér ekki framar eftir öðru siðferðislögmáli en
ástríðu sinni eftir auknu valdi. Honum er alt leyfilegt.
Almenningsálitið, dómstólarnir, lögreglan, herinn, — alt
stendur þetta í þjónustu hagsmuna hans. í stofur stjórn-
arráðshallanna eru síðan settir liprustu umboðsmenn
stórburgeisanna, — ógeðslegustu fótaþurkur ránvaldsins,
sem lýðurinn er narraður til að kjósa með hjálp almátt-