Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1929, Side 29

IÐUNN
Dularfull fyrirbrigði í fornritum vorum.
351
líkama mannsins. Það er ekki óhugsandi, eftir því sem
komið hefir fram í sálarrannsóknunum, að Glámur hafi
einhvern kraft getað fengið frá sínum jarðneska líkama
og staðið í einhverju dularfullu sambandi við hann.
Lengra verður ekki farið. Það er allsendis óaðgengilegt
að hugsa sér, að það sé rétt í frásögninni, að Grettir
hafi höggvið höfuðið af þeim líkama, sem hann fékst
við, og að sá líkami hafi verið brendur á báli.
Svo er annað mikilvægt atriði: álög Gláms á Gretti
og þau áh.if, sem þau álög hafa á líf hans þar á eftir.
Vér verðum að hafa það hugfast, að höfundar fornsagna
vorra eru ekki síður skáld og listamenn orðsins en
sagnaritarar. Það er vitanlega mikið sannsögulegt í forn-
sögum vorum. En það er líka mikill skáldskapur í þeim,
og það er ekki hvað sízt skáldskapurinn, er gefur þeim
það mikla gildi, sem í þeim er fólgið, svo að jafnvel
hvert læst barn hefir yndi af þeim eftir ein 700 ár.
Gætum nú að, hvernig ástatt er um Gretti Asmundar-
son. Hann er af ágætismönnum og höfðingjum kominn
í báðar ættir. Hann er með afbrigðum vel að sér ger
bæði til sálar og líkama. Hann er einhver mestur íþrótta-
maður, sem sögur fara af á þessu landi. Vitsmunirnir
og andríkið stendur naumast neitt að baki atgjörfi líkain-
ans. Þrátt fyrir mikla þverbresti í skapgerðinni er hann
vafalaust inst inni drengskaparmaður. Og hann er ein-
hver mestur ógæfumaður landsins. Þessum glæsilega
kappa er bygt út úr samneyti við aðra menn. Um tuttugu
ár rekst hann um fjöll og firnindi, lifir við skort og
hugarkvöl, útskúfaður, hataður og fyrirlitinn. Eg veit
ekki hvar finna á öllu átakanlegra harmsöguefni. Höf-
undur Grettissögu er skáld, mikið skáld. Hann leitar að
dýpstu rökum þessa undarlega óláns. Honum finst engin
venjuleg atvik þessa heims fullnægja sem rök fyrir slíku