Kirkjuritið - 01.04.1944, Page 16

134
Benjamín Kristjánsson:
Apríl-Maí.
heimspekingar og sálfræðingar lil sögunar, seni tóku
sér fyrir hendur að útskýra trúarbrögðin sem úrelta
Jileypidóma, sálsýkisfyrirbrigði eða niðurbældar kvn-
Jivatir. Einnig það var gert í nafni vísindanna.
IV.
Jafnframt þessu kom fram á sviði guðfræðinnar liin
svonefnda æðri gagnrýni. Extra eeclesiam nulla salus
var orðtalc kaþólsku kirkjunnar. En siðbótarmennirnir
höfðu stuðlað að þvi að veikja drottinvald kirkjunn-
ar yfir liugum manna og færa það yfir á orð Ritningar-
innar. Og jafnframt liöfðu þeir Lútlier og Ivalvín varað
við Jiinum allegórisku skýringaraðferðum, sem Órigen-
es, Ágústínus og aðrir guðfræðingar fornkirkjunnar
notuðu all mikið. En þetta varð einmitt uppliaf Jiinnar
liærri gagnrýni og textarannsókna eftir vísindalegum
aðferðum. Guðfræðingar tóku að snúa liuganum að því
af alefli, að kryfja lil mergjar eftir sögulegum og mál-
fræðilegum rökum, hvað orð Ritningarinnar hef'ðu raun-
verulega merkt fyrir þeim, er skráðu þau i upphafi, og
við þá rannsókn tók það að torveldasL fyrir mönnum að
trúa á Ritninguna alla saman sem óskeikult Guðs orð.
Menn þóttust finna ýmsar mótsagnir og vei-ða varir við
ófullkomnar liugmyndir og jafnvel missldlning.
Þá gal Ritningin heldur ekki lengur orðið neitt úr-
skurðarvald um trú og siðgæði. Ög það, sem nú kom i
staðinn, var i raun og veru ekkert annað en hin mann-
lega skynsemi, upplýst af trúar- og siðahugsjónum Jesú
Krists, eins og það er stundum orðað; en brvnjuð sögu-
legri og heimspekilegri gagnrýni.
Enda þótt þetta gæti dugað menntuðum og víðsýnum
mönnum, nægði það ekki alþýðu manna. Þegar hún
fékk veður af því, að eithvað kynni að vera athugavert
við sumar hugmyndir RitniiXgarinnar, og henni væri
naumast trúandi í öllum atriðum bókstaflega, sem væri
hún rituð með fingri Guðs, þá varð þorri manna hneigð-