Kirkjuritið - 01.04.1944, Blaðsíða 22

140 Benjamín Kristjánsson: April-Mai.
þess að þeim hafi borið nauðsyn til að afla sér þekk-
ingar eða skilnings, og í krafti þessa sannleika séu þeir
færir um það að fyrirdæma alla aðra til lielvítis elds
en þá, sem tilheyra sérkreddu þeirra. Því meiri sem
þröngsýni manna er á þessu sviði, því ofstækisfyllri eru
þeir að jafnaði, og þó að þeir séu gjarnan manna ákaf-
astir i að revna að frelsa aðra eftir sínum eigin leiðum,
þá ræður það að líkum, að þeir ná venjulegast litlum
árangri, nema hjá lítilsigldu fólki, sem her sáran kvíð-
boga út af syndum sínum og verður dauðfegið, er þvi
er boðin sáluhjálpin á jafn fyrirliafnarlítinn hátt. Suml
af þessu fólki, sem lendir inn á þessum leiðum, er að
vísu trúhneigt, og grandvart fólk, sem ekki skilur betur.
En alltaf verður þessi sértrúnaður moldviðrislegur og
sálsýkiskenndur, og þar bryddir á leiðinlegum trúar-
hroka hjá mönnum, sem ekki verður vart við að hafi
meiri sálarþroska til að bera en almennt gerist. Verða
þesskonar fyrirbrigði fremur til að hrinda hugsandi
mönnum burt frá öllum kristindómi, þar sem hent er
á þessa „trúuðu“ sem skrauteintak Drottins lærisveina,
eins og þeir sjálfir þykjast vera í barnaskap sínum.
VIII.
Það er augljóst mál, að þetta afturhvarf til hókstafs-
trúarinnar getur aldrei orðið til neinnar meiri háttar
viðreisnar í trúarlegu eða siðgæðislegu lifi þjóðanna.
Þrátt fyrir allt getur menningin ekki tekið sporið aftur
á bak á. þann hátt. Menn frelsa aldrei sjálfa sig eða lieim-
inn með þvi að slá striki yfir hugsun sina og afneita
allri þekkingu, hvors tveggja þarf við í ríkum mæli. Ann-
að mál er það, að öll þekking vor og rökvís hugsun
nær ennþá skammt i þá átt að útskýra leyndardóma
tilverunnar, og getur trúin þvi í hinzta skilningi þ. e.:
sem siðavitund) ekki verið bundin af þessum takmörk-
unum, sem eru á þekkingu vorri á hinum ytra heimi,
né ákvarðast af þeim. Þetta er sá snefill af sannleika,