Kirkjuritið - 01.05.1965, Page 35

KIRK.JUR1T1Ð
273
boriði er saman við Norðurlönd yfirleitt, þótt á margt einstakt
liafi löngum verið bent til skýringar.
Meim liafa ekki enn metið sem skyldi, né á litið' verð'uglega
vestari brúna yfir til Islands. Við vitum ógjörla aldur bennar
og víst er, að um liana liggur mjög fólksstraumurinn að austan,
og liefur viðdvöl í vesturvegi lilotið að liafa mikil áhrif.
Ekki munu þó austinenn bafa verið viðtakendur einungis
þar vestra. Allt til loka 11. aldar reisa menn þar að vísu krossa
á leiðuin feðra sinna og frænda, en skreyta með heiðnum goða-
Uiyndum. Frá Irlandi höfum við og lieimildir um, að menn
uppaldir í rótgróinni kristinni menningu ganga á bönd nor-
raenum guðum. Eru einmitt nokkur brögð að þessu um miðja
9. öld (847—858). Þóttu þessir trúskiptingar grimmari en liin-
tr uppliaflegu Iieiðingjar.
Yfirleitt fer þó fram Jieirri þróun, að trúin á guðina þverr,
en vald örlaganna vex í hugum manna, og fara menn að trúa
® mátt sinn og megin.
Oft er á það bent, að næsta mjög liafi siðaskiptin lilotið að
vera yfirborðsleg. Við þekkjum ekki forsendurnar nógu vel til
bess að geta dæmt um það alls kostar. Siðaskipti bljóta að
valda mikilli byltingu. Grundvöllur lífsms verður annar, nýir
ytri siðir og innri lífsviðborf taka við.
Því er ekki að leyna, að nýtt og gamalt dafnar þá lilið við
hlið, og oft reynist erfitt að greina livort frá öðru.
Spurningin verður þannig: Hér var beiðin þjóðmenning í
höfuðdráttum, en varð bér kristin þjóðmenning og, livað um
þá menningu í dag?
Yfir víkingaöld er köld beiðríkja. Sagt hefur verið, að hún
tali til viljans og ímyndunaraflsins, en ekki til tilfinninganna.
Með kristninni tekur ísa að leysa og vorið fer þar. Hlýir
vindar blása og koma með fegurð og flug liugans.
I Kristnisögu segir: „Um morguninn veitti Þangbrandr tíð-
ir í tjaldi sínu, en Hallr gekk ok lijón lians at sjá atliæfi þeira
°k lieyrðu klokkna bljóð ok kenndu ilm af reykelsi ok sá
tnenn skrýdda guðvef og purpura“.
Ujóðsögn segir, að Knútur ríki liafi heyrt ljúfan söng berast
sér að eyrum. Mælti þá konungur: „Sveinar, róið nær landinu.
Við skulum lilusta á fagran söng munkanna“.
18