Nýjar kvöldvökur - 01.01.1948, Side 20

10
N. Kv.
lTR MINNINGUM E. J. BREIÐFJÓRÐS
upp í rúm. Ofi bauð fó!k honum fiíkur til
að hyl ja með nekt sína, en þær þá hann
sjaldan; lét iiann á sér skilja, að þær mundu
ekki tolla saman til næsta dags, en sokkum
og skóm tók hann við. — Þegar að’því kom,
að hann færi, í hvert skipti. ávarpaði hann
móður mína og hað hana að segja sér nöfn
á heimafólki á tilteknum bæjum. Ef einhver
liét Teitur eða Soffía á bæjurn þessum, forð-
aðist hann að koma þar. Altalað var, að
karlmaður og kvenmaður, er hétu þessum
nöfnum, hefðu komist upp á milli Jóhanns
og konu hans; en kvæntur hafði hann verið
og búið góðu búi norður í Húnavatnssýslu,
á Vatnsnesi að mig minnir. Svo hafði ógæfan
lient hann og hann bilazt á geði. — Árið
1889 eða 1890 sá ég Jóhann í síðasta sinn.
Þá gisti hann á næsta heimili við mig, og
hafði Jóhann oft þangað kornið áður og
dvalizt þar iangdvölum. Oft hafði bóndinn
þar lagt að honum að þig'gja flík, en Jóhann
aldrei þegið. í þetta sinn hafði hann verið
með glaðasta móti og talað nreira við bónda
en nokkurn tíma áður. Hafði hann haft
þau umrnæli, að nú liefði liann von um að
álögum þessum færi að létta af sér, því að
nú hefði liann barist. við þau í nítján ár og
aðeins eitt ár eftir. Þakkaði hann síðan
bónda fyrir allt, er liann hefði fyrir sig gert
fyrr og síðar. Heyrði ég bóndann, er Jens
hét, segja frá þessu.
Adrei heyrði eg nokkurn mann kvarta
um, að óþrifnaður stafaði af Jóhanni, þótt
hann lægi dögum saman inni í rúmum í
lörfum sínum; alhaf var hann hreinlegur og
strokinn, hreinn á höndum og í andliti,
hárið slegið niður á herðar, strokið og slétt,
og eins var um skeggið. Aidrei sást hann
þó þvo sér eða greiða, og lrefur h.ann hlotið
að þrífa sig og snyrta úti á milli .bæja. —
Börn hans, er hann eignaðist áður en hann
bilaði á geði, munu hafa flutzt til Ameríku,
og hef eg fyrir satt, að nokkur þeirra Iiafi
setzt að í Norður-Dakóta.
4. Malkvörnin.
Svo var liúsum háttað í Sælingsdal, að
þnír gal’lar sneru í vestur fram á hlaðið. Lún
miðgaflinn, sem vaf þilgafl, var inngangur
í bæjardyrnar, en hinir gaflarnir voru hlaðn-
ir úr torfi. Baðstofan var á lofti að norðan-
verðu, en búrið var að sunnanverðu, og
stóðust á búrdyrnar og uppgangurinn í bað-
stofuna. Beint inn úr bæjardyrum var gang-
ur inn í eldhúsið, sem var þannig á bak
við búr og bæjardyr. Rétt við dyrnar á því
stóð malkvörn, því að allt korn til heimilis-
nota var malað heima á þeim árum. Svo
sem fyrr er getið, var baðstofan Iráreist og á
lofti, og stigi upp að ganga inn í hana. Út
við súð í Iierini miðri, einmitt þar sem upp-
gangan var, smíðaði faðir minn lítið rúm
handa okkur bræðrum, Þórði og mér. Ekki
var mér vel við að sofa svo nærri uppgöng-
unni, en þó varð svo að vera. Eg var svo
svefnléttur allt frá barnæsku, að eg gat aldr-
ei sofnað á kvöldin fyrr en seint og síðar, en
Þórður bróðir minn sofnaði vanalega unt
leið og liann lagðist á koddann. Svo var mál
með vexti, að frá því er dag tók að stytta og
skamntdegi lagðist yfir, og þangað til dag
tók að lengja að mun í þorralok, var sífellt
ónæði af kvörninni unt miðnættið, og jregar
við bræður fórum að sofa einir sér í rúmi,
tók af gamanið fyrir mér. Elestar nætur unt
þetta 'leyti vetrar, þegar flestir eða allir voru
sofnaðir, var tekið til að snúa malkvörninni
af kappi og öðru livoru að klappa í stein-
ana, líkt og þegar þeir voru hveS'stir upp,
þegar kvörnin ltafði verið fengi í notkun og
farin að sljóvgast. Stóð þessi aðgangur vfir
venjulega í tvær til jtrjár klukkustundir í
senn. Eg var svo hræddur við þenna aðgang,
að eg gat ekki sofnað, en vafði að m.ér rúnt-
fötunum og var í einu svitakófi; þegar hann
loksins hætti, þurrkaði eg svo af mér svitann
og þá gat eg vanalega brátt sofnað. Þá
dreymdi ntig oftast nær santa drauminn, en
áður en eg segi hann, verð eg að geta þess,
hvernig afstöðu fjárlntsanna á túninu' var