Eimreiðin - 01.07.1926, Síða 29

EiMREIÐIN
JAFNAÐARSTEFNAN
205
s®um ójöfnuði. En enginn, sem þekkir veraldarsöguna, mun
sér detta í hug, að auðvaldið grípi ekki til hvaða ráða,
Seru það álítur bezt duga, þegar því verður að skifta, hvort
Víirráðin yfir fjármagninu og framleiðslutækjunum eigi að
Sauga úr höndum þess, eða ekki.
„Við jafnaðarmenn erum stundum spurðir að, hvort við viljum
ata þjóðnýta öll framleiðslutæki. Svarið er: Við viljum þjóð-
n^a alla framleiðslu, sem er þannig háttað, að hagkvæmara
er að reka fyrirtækin í stórum stíl en smáum. En þar sem
Plóðnýting verður ekki framkvæmd, af því hún af þessum
0rsökum á ekki við, viljum við, að komið verði á öflugum
Sa,uvinnufélagsskap meðal smáframleiðenda og þeim trygt fult
Verð fyrir afurðir sínar, með ríkiseinkasölu á þeim.
^að heyrist stundum frá mótstöðumönnum jafnaðarstefnunar,
a^ fyrirtækjum muni ekki verða eins vel stjórnað, ef menn
Seu ekki að vinna fyrir sjálfan sig. Þessi viðbára er svo
arnaleg, að hún er tæplega svaraverð, því hún er bygð
a beim mikla misskilningi, að það séu aðeins forstjórarnir,
Seru vinni. Það eru hjúin, sem gera garðinn frægan, og það
er verkalýðurinn, sem vinnur við fyrirtækin, undirverkstjórar,
Y lrverkstjórar, umsjónarmenn o. s. frv., er ekkert eiga í
Yrirtækjunum, sem velgengni fyrirtækjanna er komin undir,
fn9u síður en æðsta forstjóranum. Og það dettur víst engum
auS að álíta, að fólki þessu, sem upp var talið, muni kærara
vinna fyrir hagsmuni einhverra auðborgara en hagsmuni
^ennings og þar með hagsmuni síns sjálfs.
^est iðnaðarfyrirtæki heimsins eru rekin af hlutafélögum,
°n forstjórar þeirra hafa ekki annara hagsmuna að gæta
sjálfa sig, en þeirra, sem þeir líka hefðu að gæta í
Vir
^ióðnýttu fyrirtæki, það er að sjá um, að fyrirtækið gangi sem
ezt. bæði vegna heiðursins og til þess að halda stöðunni,
pegar farið er að gá betur að, kemur í Ijós, að flestar teg-
Ulr framleiðslu eru þjóðnýttar, í einhverju landi, þó það sé
l ‘Vrirtækið í einu landinu og annað í hinu. Hér á íslandi
j6 Ur verið einkasala á matvöru, steinolíu, tóbaki og fleiru og
j aSætlega úr hendi. Hér er þjóðnýting á síma, sem víða
endis er einkafyrirtæki, og ríkisrekstur á póstmálum. Á
Ueutafundi, sem haldinn var í Reykjavík um jafnaðarstefnuna