Eimreiðin - 01.01.1931, Side 80

60
Á MÓTUM TVEGGJA ÁRÞÚSUNDA
ElMREIÐItf
ríkið stendur í bæði fyrir bæja- oS
sveitafélög, stofnanir og fyrirtæki víðs-
vegar um land.
Margar hættur þjaka íslenzka rík-
inu á þúsund ára afmæli þess, en þó
eru tvær aðeins, sem hér skulu gerðar
að umtalsefni. Sú fyrri er togstreitan
um tekjur ríkisins, hin síðari lána- oS
ríkisábyrgðastefnan. Togstreitan er
bein afleiðing þess, hve ríkisstjórnin >
landinu er háð dutlungum stjórnmála-
flokkanna. Hvert sem litið er gefur
að líta flokka og klíkur, sem togast á
um ríkissjóðinn og stjórnina. Þessar
klíkur eru ríki í ríkinu og oft áhrifa-
meiri en stjórnin sjálf. Allar vilja þaer
gera sinn vilja gildandi, og öllum verð-
ur ríkisstjórnin að gera einhver skil, að
minsta kosti þeim, sem stutt hafa hana
til valda. Ekkert óháð framkvæmdar-
vald er til, sem geti boðið þessum klíku-
skap byrginn og hagað stjórnarstefn-
unni þannig, að ekkert nema heill al-
þjóðar ráði. I raun og veru er ekk>
um neina stjórnar stefnu að ræða.
Stundum kernur það meira að segja fyrir, að það, sem ei»
stjórnin er búin að gera með ærnum kostnaði og fyrirhöfnr
leggur næsta stjórn í rústir, af því það kom ekki heim vió
trúarsetningar einhverrar klíkunnar. Oss vantar ríkis-franr
kvæmdavald, en ekki flokkspólitískt framkvæmdavald. Vmsir
hafa bæði innanlands og utan bent á þetta og reynt að finna
ráð við því. Þannig telja margir það mundi styrkja ríkis-
valdið tii sjálfstæðra athafna fyrir alþjóð og koma betra skipu-
lagi á stjórnarstefnuna, ef til væri auk þingræðisstjórnarinnaf
óháður stjórnaraðili, og væri vert í þessu sambandi að afhuga
betur en áður hefur verið gert tillögur þeirra dr. Guð-
mundar Finnbogasonar og Guðmundar próf. Hannessonar —
og fleiri — um ráðherra og stjórnarherra eða landsstjóra, eins
Dr. B. ]. Brandsson, fulltrúi
Kanada á alþingishátíðinni.
Árni Eggertsson, lögmaður,
fulltrúi Kanada á alþingishátíð-
inni. (Þriðji fulltrúi Kanada
var Sigtryggur ]ónasson. Mynd
af honum er í Eimr. ’28, bls. 44).