Eimreiðin - 01.01.1931, Side 87

E'MREIÐIM
ÞÝZK SKÁLD
67
bessi »stefnu«-mál. En það er svo með Hauptmann, að það
yerður helzt ekki skrifað um hann án þess að fara inn á þau
svið, þar sem hann er höfuðskáld natúralismans á Þýzkalandi,
er ^ann í rauninni uppi — og svo »romantiker«, »mystiker«
°9 ssymboliker« að auki! Og samræmið? Er þá, þegar öllu
er a botninn hvolft, ekki meiri eðlismunur á bókmentastefnum
en svo, að þær rúmist allar í einni einfaldri mannssál? — Ég
‘ sem fyrst létta þessum stefnum af samvizkunni, og leyfi mér
a laka stærðfræðina mér til hjálpar. Það er reyndar natúral-
Jsminn, sem freistar mín til þess, því að hann kom með hana
'nn í skáldskapinn. Þar féllust vísindin og bókmentirnar í
ma- Aðferð natúralismans var altaf sú sama, og öll dæmin
9en9U upp: —= 1. [x er t. d. =
h"f , a'f-b + c + d-f..
0 uopersóna í einhverju skáldriti, óþekt stærð, sem auðvelt
er að finna, því að a + b + c + d + . . eru alt þektar
ur: a ~ dygðir móðurinnar, b = syndir föðurins, c =
UpPfldið, d = áhrif þessa og þessa manns, sem höfuðpersón-
Unni var hunnur, o. s. frv.].
En það er hægðarleikur að sýna, að stærðfræðin er alls
1 einskorðuð við eina skáldskaparstefnu, natúralismann,
a er hún lýriskari en margir halda. Hvað segja menn t. d.
Um Seometriska punktinn, [sem að réttu lagi ætti að heita
^ 9sæispunktur, þar sem hann má aðeins sjást í huganum]?
v°rt er hann heldur veruleiki eða draumur? Eða línan
°synilega, sem liggur æ lengra og lengra, óendanlega langt
n ' ómælisgeiminn? Er hér ekki rómantík? Eða hin seið-
JUagna y2, allar óræðu (irrationölu) tölurnar? Þar eru
, enn beinlínis komnir inn á dulrænustu svið sálarlífsins, inn
^wusteri lýrikinnar. Það, sem ég vildi segja, er þetta: Natúral-
vig3 reinanf>k niá líkja við tvær ólíkar reikningsaðferðir
Urn S!ma dæmið: manninn. Eftir annari er reiknað með ræð-
m tölum, með óræðum eftir hinni. Þeir, sem flokka rit Ger-
r s Hauptmanns undir natúralisma og rómantík, hafa full-
i °m e9a rétt fyrir sér, það verður
n|a því. En
fyrir sér, það verður bókstaflega ekki komist
4 . hann skifti ekki fremur um sál við að verða
romantíker« en stærðfræðingur við að beita nýrri reiknings-
erö- Og þar með losna ég alveg við allar bollaleggingar um