Eimreiðin - 01.04.1932, Page 26

eimreiðin
146 SÉRÆFINQ OQ SAMÆFING
segjum þá, að hæfileikinn hafi eflst eða þróast með æf'
ingunni.
En hér ríður nú á að láta ekki ginnast af orðunum, eins
og svo oft vill verða. Þegar vér t. d. tölum um minnið og
hugsum oss jafnframt, að minnið sé hæfileiki, þá hættir oss
við að hugsa sem svo, að minnið sé einþættur hæfileiki, ein-
strengingur, sem allar minningar vorar séu leiknar á með
líkum hætti og öll lög, sem leikin eru á langspil, eru leikin
á einn streng. Ef þessi eini strengur slaknar um of eða
slitnar, kemur ekkert lag úr honum. En hins vegar hljóma
lögin því betur sem hann er betur stiltur. Sá sem hugsað'
sér minnið sem einþættan hæfileika, mundi af því draga þá
ályktun, að ef hann gæti bætt minnið á einu sviði, t. d. með
því að læra kvæði eða kverið sitt utanbókar og leggja Þa^
á minnið, þá hefði hann um leið eflt minni sitt yfirleitt, V1^1
t. d. minnugri á tölur, eða markaskrár eða þvíumlikt, alveS
eins og sá, sem hefur stilt streng Iangspilsins hæfilega fyr'r
eitt lag, hefur um leið stilt það fyrir önnur lög. Hinn, sern
gerði ráð fyrir, að minnið væri fjölþættur hæfileiki, mundi
aftur á móti ekki geta búist við slíku. Sé sín tegund minn
inganna leikin á hvern strenginn, þá verður að öllum líkindum
að stilla hvern þeirra fyrir sig. Auðvitað gæti það hugsash
að hið einkennilega hljóðfæri, er vér köllum sál, væri þanniS
gert, að í hvert sinn, er snúið væri tappa til að stilla einn
streng, þá hreyfðust fleiri eða færri aðrir tappar um leið °9
annaðhvort slökuðu eða stríkkuðu á öðrum strengjum. En
hvernig þessu er varið, getur enginn vitað fyrirfram. Úr ÞV1
verður reynslan að skera. Og auðsætt er, að þó að einhver
fyrirbrigði sálarlífsins í fljótu bragði virðist svo lík að ein-
hverju leyti, að vér getum skipað þeim í flokk saman, þá er
ekki þar með sagt, að orsakir þeirra séu að öllu leyfi einS'
Þó að t. d. öllum minningum sé það sameiginlegt, að þ#r
eru einskonar afturgöngur skynjananna, er ekki þar me5
víst, að allar skynjanir séu jafnafturgengar, og séu þær Það
misjafnlega, þá verður að skýra, hvernig á þessum mismun 1
afturgengni stendur, hvers vegna hæfileiki einnar tegundar
skynjana til að ganga aftur er minni en annarar. Eins og
þessu er varið með minnið, svo er því varið með aðra hæfi'