Eimreiðin - 01.04.1932, Síða 79

EIMREIÐIN
TRÚIN Á MANNINN
199
nú er mjög algeng víða í kristninni og nefnd er á ensku
tt’áli the social Gospel, stefna, sem horfin er að miklu leyti
^á öllum sögulegum kristindómi.
Samkvæmt skýrgreiningu dr. Potters er húmanismi trú á
h'ð æðsta gildi mannlegs persónuleika og trú á hæfileika
^annsins til að fullkomnast. Húmanisminn er með öðrum
0rðum sannfæring um það, að ekkert í heiminum jafnist á
v'ð manninn, að hann sé hin hinzta úrlausn þróunarinnar og
''fsgátunnar, þó ekki eins og hann er, heldur eins og hann
Setur orðið. Allir hlutir eru orðnir til fyrir manninn og hafa
Sildi aðeins að því leyti, sem þeir koma honum að liði og
9eta stuðlað að fullkomnun hans. Og möguleikarnir til þess-
arar fullkomnunar liggja áreiðanlega í mannlegu eðli.
í þessari skoðun, að í persónuleika mannsins sé fólgin
^‘ttzta útskýring alheimsins, felast vitanlega þær trúarhug-
ttiyndir, að alheimurinn hafi einhvern tilgang, að sá tilgangur
Se uppgötvanlegur, og að hann sé fólginn í manninum. —
^ð alheimurinn hafi einhvern tilgang, hefur jafnan verið sam-
e'Sinleg skoðun trúarbragða og vísinda, að maðurinn geti
uPPgötvað þann tilgang, hafa vísindin ávalt verið vonbetri um
en trúarbrögðin, en það, að maðurinn sé æðsta opinberun
l'lverunnar, hafa vísindin efast um og trúarbrögðin neitað, og
1 bví greinir húmanista á við hvorttveggja. Guðstrúin heldur
tví fram, að guð sé manninum æðri.
Þannig er húmanisminn í raun og veru ekkert annað en
írúin á manninn og ágæti hans, trúin á mátt hans og megin,
Sem ekki verður svo sjaldan vart við í fornritum vorum og þótti
avalt í senn tilkomumikil og viðsjárverð. Því enda þótt for-
l®ður vorir tæki ekki guði sína alvarlega og virðist hafa haft
^iápan skiining á því, sumir hverjir að minsta kosti, að þeir
v®ri að miklu leyti fósturbörn ímyndunarinnar, þá trúðu þeir
i30 á >atkvæði ramra hluta«, forlög, sem væri sterkari en
lýri og hefði þegar slungið örlögsímu mannanna óleysan-
leSum þáttum við fæðingu. Enginn mátti sköpum renna. —
* þessari trú kom til greina hugmyndin um yfirnáttúrlegar
^’sir og nornir, sem komu til mannanna við fæðingu og eins
°9 Klóþó spunnu örlagaþræðina í hvaða átt, sem þeim
^óknaðist (sbr. Marcus Aurelius).