Eimreiðin - 01.04.1932, Page 80

200 TRÚIN Á MANNINN eimreiðiN
En það er skoðun húmanista, að þegar vér höfum losað
oss algerlega við hugmyndirnar um hið yfirnáítúrlega, sem
vér skiljum ekki, þá muni oss haldast mikið betur á þeim
hæfileikum og þeim mætti, sem með oss býr, og oss muni
ekki verða eins villugjarnt um rétta breyíni, af því að óttinn
og trúarofstækið, sem er undirrót svo margs ills, hverfur, en
skynsamlegt vit og vísindaleg rannsókn, sem alt af hefur
reynst manninum affarasælli, kemur í staðinn.
Þó að húmanistar neiti ekki beinlínis tilveru guðs og séu
þannig agnostikar fremur en aþeistar, halda þeir því þó fram,
að það, sem vér vitum ekkert um, geri enga stoð, og
megi eins vel sleppa því alveg úr hugmyndaheimi vorum.
Allar slíkar hugmyndir telja þeir, að séu ekkert annað en
æfa-gamall hjátrúararfur, sem eins og öll hindurvitni sé lík-
legri að verða oss til tjóns en góðs. Því það, að tilbiðja hið
ókunna, telur húmanisminn að sé að gefast upp andlega, °9
þess vegna sé betra að taka eitt skref í þekkingu en þúsund
í bænum, Bænirnar sé eins og tungutal Korinthu-safnaðarins,
mál óvitaskaparins.
Þannig hafna húmanistar gersamlega öllum hugmyndum um
yfirnáttúrlegan heim, sem liggi utan við það svið orsaka o3
afleiðinga, er vér þekkjum. Að vísu neita þeir því ekki,
vér eigum enn eftir margt að skilja í náttúrunnar ríki, en
þeíta, sem vér eigum eftir að skilja, kemur oss að engu Iiði.
fyr en vér höfum skilið það. Að læra að færa sér mögu-
leika lífsins í nyt, er hin eina og sanna tilbeiðsla. HverniS
húmanistar líta á þetta mál, má auðveldlega gera Ijóst af li<lu
dæmi: Fyr á tímum fáfræði og vanþekkingar var yfirleitt
litið á sjúkdóma sem refsingar frá guði, er ekki þýddi annað
en beygja sig undir í auðmýkt, ef menn gæti ekki beðið sér
griða. Að ætla sér að sporna við þeim með skynsamlegum
ráðstöfunum, var þess vegna ekki talið neins manns meðfær'
og talið ganga ofdrambi næst og þvermóðsku við guð.
Afleiðingin varð auðvitað sú, að hvenær, sem skæð drepsótt
gekk, hrundi fólkið niður varnarlaust eins og flugur. Hversu
heitt, sem það bað guð að létta af plágunni, virtist hann ekki
heyra slíkar bænir. Það var fyrst þegar farið var að rann-
saka eðli og uppruna sjúkdóma og gera skynsamlegar ráð-