Eimreiðin - 01.09.1960, Page 77

EIMREIÐIN
261
hafði því laukrétt að mæla, er
hann segir í kvæði sínu um Vestur-
íslendinga, sem fyrr var vitnað til:
En haldgóð varð útgerðin íslenzka þó
1 eldrauna lífstarfi þungu.
Og dr. Rögnvaldur Pétursson,
sem alinn var upp í íslenzku byggð-
inni í Norður-Dakota, minnti
hröftuglega á það, hve íslenzk áhrif
hefðu verið sterk þar í byggðinni
á landnámsárunum, í efnismikilli
°g snjallri ræðu fyrir minni ís-
lands, er hann hélt á 50 ára afmæli
hyggðarinnar:
..Vér minnumst þess öll, er til
fyrri áranna munum, að það var
islenzk þrautsegja, er yfirsteig örð-
ugleika frumbýlingsáranna, íslenzk
iðjusemi, sem varnaði bjargþrot-
Ulu, íslenzk handavinna, er klæddi
börn og fullorðna, íslenzk hag-
virkni, er hlóð bæjarvegginn og
refti yfir brún af brún, íslenzkir
völundar er smíðuðu allt, er hafa
þurfti til heimilisnota, íslenzkar
siigur, er breyttu hreysunum í
hallir, kenndu börnum og ungl-
lugum að umgangast tigna menn,
h'ku upp fyrir þeim heiminum sem
hók, léðu þeim vængi kvöldroðans,
SVu þau gátu kosið sér hvern þann
leikvöll, er jiau vildu. ... Það var
'slenzk umhyggja, er vitjaði þeirra,
er einangraðir voru og einmana,
uúðlaði þeim, er fyrir missi urðu
eða heilsubresti. .. . Það voru ís-
lenzk spakmæli, er bezt kenndu
'nönnum að þekkja lífið, íslenzkur
^etnaður er dirfði menn til hug-
sjónasjálfstæðis og framsóknar, ís-
ienzk trú á lífinu er létti undir
sporin. En umfram allt var það þó
íslenzk tunga, í og með og undir
öllu þessu, sem hélt sálum manna
vakandi.“
Hver sá, sem nokkuð verulega
þekkir til landnámssögu og félags-
málasögu íslendinga í Vestur-
heimi, veit, að hér er rétt með far-
ið um vekjandi og göfgandi áhrif
íslenzkra erfða og anda. Og dr.
Rögnvaldur dregur jafnframt at-
hyglina að öðru grundvallaratriði,
og einhverjum allra fegursta Jrætt-
inum í landnámslífi íslendinga
vestan hafs, hjálpsemi þeirra hver
við annan, Jtegar í nauðirnar rak.
Kristinn skáld Stefánsson minnist
hins sama fagurlega í kvæði sínu
„Gamla húsið“. Og í kvæði sínu
„Minni gömlu Winnipeg-búanna“
grípur Káinn í sama streng, en seg-
ir söguna vitanlega á sinn sérstæða
hátt:
Það var á yngri árum,
Jrá engin sorg var til,
er flestir áttu ekkert
og allt gekk þeim í vil —
þá byggðist þessi borg,
með breið og fögur torg
og broshýr bæjarþil.
Ég þarf ei Jjví að leyna,
að þó var stundum kalt,
en gleðin gekk um beina,
og guð veit hvað ég meina,
Jjví vonin vermdi allt.
Já, það var framtíðarvonin, sem
um annað fram bar birtu inn í lága
og fátæklega bjálkakofa frumbýl-
inganna og varpaði ljóma morgun-
roða síns yfir stríðið og stritið. Vit-