Eimreiðin - 01.09.1962, Page 22

198
EIMREIÐIN
ur frumleikinn einnig smám saman og árangurinn verðui eirl
konar sníkjumenning. Hin vökula skynsemi og frumleiki x ^
mannisns hneppist í spennitreyju vindbelgings og hroka. Að pe
stuðla ekki hvað sízt blöð og útvarp, sem jafnan eru reiðu ^
að hampa menntahrokanum. En ekkert er jafn auðvirðileg1
skaðlegt og sú sjálfsblekking, þegar þjóðir álíta, að um þæl ^
arnsúgur nýjunga og gróðurmagns, þegar þær í raun og
velkjast í lognsævi getuleysis, sem í hirðsölum menntahrokans
ar einungis til hégómagirninnar.
I grein minni „Hugleiðingar um bókmenntir“ reyndi eo
benda á sérkennilegan efnivið íslenzkrar menningar og hat i
einmitt í huga þessi fyrirbæri heimsmenningarinnar. Islendt
hafa aldrei einangrað sig frá nýjum stefnum og straumum 1 ^
menntum, en hins vegar sýnt vissa varhygð og gefið sér t°nl
þess að rannsaka gildi þeirra vel, áður en þeir veittu þeim P
rétt í bókmenntum sínum. Það er þessi varfærni, sem menn
1 . , * nam-
nú nesjamennsku, og auðvitað er hægt að velja þessu þao
Eins og alltaf og alls staðar getur það orðið flatneskjulegt, sem 111 „
eru vanir að umgangast. En hvar í heiminum skipta „nesjamein^
sér af þróun og lífsviðhorfi í bókmenntum nema á íslandi?
stæð dæmi eru ekki á hverju strái. Og svo einstæð er þessi ats r
semi, þessi listræna innlifun almennings í bókmenntir þj°oa
ar, að hann vill ekki missa sjónar á þeim jákvæðu viðhorfum
lífsmarkmiðum, sem verið hafa þjóðinni fjöregg á fimbulve
liðinna alda, og þess vegna lætur þetta fólk sér ekki á sama stan .
ef það álítur neikvæða þróun eða illgresi vera að skjóta rótn
akurlendi íslenzkra bókmennta. e-nS
Ef deilan milli hópmennskunnar og nesjamennskunnar,
og hún hefur birzt í blöðum á íslandi, er skoðuð niður í kj01
og á hana lagður mælikvarði evrópskra sjónarmiða, detta 01
ósjálfrátt í hug orðin, að „heilinn greinir skemmra en ne .. ,
taugin.“ Því fer nefnilega víðsfjarri, að órímið í ljóðagerð’ s|júg
það háum sessi meðal menningarþjóða heims, að það se
nokkurt lausnarorð framtíðarinnar. Þetta form hefur fært það
ið út kvíarnar síðustu árin, að það getur ekki lengur tahzt ^
sjaldhafnarflík í ljóðagerð, heldur þvert á móti mjög hver ° ^
legur búningur. Út af fyrir sig er það þó enginn maehkva
gildi þessara ljóða eða takmörkun á möguleikum forinsinS-
að