Eimreiðin - 01.09.1962, Side 82

258
EIMREIÐIN
hugmynd skdldsins stendur, fellur
liún ekki inn í heildarmynd kvæð-
isins.
Enn bregður skáldið upp mynd.
Halldór stendur með brugðið sverð
yfir konungi og heimtar fé sitt,
það er konungur hefur haldið fyrir
honum.
Myndin er skýr og allhrikaleg.
Þó finnst mér Grími helzt fatast
tökin hér, er hann lýsir orðaskipt-
um Halldórs við konung og drottn-
ingu. Það er reisn og þungi í frá-
sögn Halldórs þáttar af þessum ein-
stæða atburði. Allt verður þetta
hversdagslegra í kvæðinu.
En síðustu orðin, sem skáldið
leggur Halldóri í munn, sóma vel
dóttursyni Einars Þveræings:
„Með oss skilur að mínum vilja,“
Mælti Hal[l]dór, „ferð skal búa.
Hitt máttu nú, hilmir! skilja,
Hvor vor annan muni kúga. —“
Þetta erindi er með því snilldar-
bragði, er minnir á beztu tilsvör í
fornsögunum. Hér er mikið gefið
í skyn í fáum orðum. Halldór hef-
ur ekki gerzt konungsþræll, ekki
látið kúga sig. Nú hefur hann
heimt sinn hlut, nú er konungi
launað vítishornið.
Hér er hann fulltrúi þeirra
fornu íslendinga, sem Grímur
minnist í fyrirlestri sínum, þeirra
er ekki vildu vera þegnar Nor-
egskonungs, heldur vinir. Sem
vinur og náinn félagi hafði hann
fylgt Haraldi Sigurðssyni dyggi-
lega á Væringjaárum þeirra. Nú
eru þeir skildir að skiptum.
Vert er að benda á lítið frávik
frá Halklórs þætti, er Grímur þs,
ir brottgöngu hans frá höllinm-
þættinum stendur:
„Gekk liann út skyndilig3
ofan nl
bátsins." (Fornm.s., VI, 249)-
í kvæðinu er þessu þannig lj'st-
„Af stundu gekk til strandar
& þaðan
Snorrasonur og ekki hraðan
Þessi breyting er að vísu smá'æS'
leg, en sómir skaplyndi
eðli'
ið
einkar vel. Það virðist einnntt
legt, að sá maður, er sízt bra '
„váeifliga hluti“, færi nú hve^
óðslega, þótt hann mætti vita, 1
háski vofði yfir. En betur he .
þessi lýsing sómt sér ef skáldið ];e .
ekki enn bundið af hugmynd sim1
um mútur varðanna.
í kvæðislok fylgir Grímm etl
frásögn þáttarins, er skip Hall
brunar frá landi, en herblást11
kveður við um allan Niðarós.
Lengra kýs skáklið ekki að h<r‘J
Hann getur ekki síðustu orðsc11
inga konungs til Halldórs, lel ^
engum getum að því, hversu
ir hafi unað sínum hlut. Muu sl
ar vikið að þessu. ,
í heild finnst mér naumast haA ,
að kalla þetta kvæði endursögn
venjulegum skilningi. En ska
hefur tekið smábrot hér og hva1^
þættinum og fellt þau saman,
þau mynda órofa heild n^
ósviknum blæ fornsögunnar.
er ljóst, að efnismeðferðin í l,eS ,
kvæði er með öðrum hætti e11
ýmsum hinna meiri hattar
ljóða Gríms Thomsens, t. d.