Eimreiðin - 01.09.1966, Side 94

BÓK UM ÆVI OG RITVERK
JÓHANNS SIGURJÓNSSONAR
Helge Toldberg: JÓHANN SIGURJÓNSSON.
Gísli Ásmundsson íslenzkaði. Heimskringla 1966.
Helge Toldberg var danskur bókmenntafræðingur, sem miklar
vonir voru tengdar við. Hann andaðist í júnímánuði 1964, aðeins
viku eftir að hann afhenti forlaginu síðustu kaflana í bók þeirri,
er hér liggur fyrir. Hún kom út á forlagi Rasmus Fischers í Kaup-
mannahöfn árið sem leið, og nú er hún komin á íslenzku í vand-
aðri þvðingu Gísla Ásmundssonar.
Þetta er fyrsta bókin, sem samin hefur verið um Jóhann Sigur-
jónsson og skáldskap hans. En fjöldi blaða- og tímaritagreina hafa
birzt um hann, eins og sjá má í viðaukum við þessa bók. Þó hef
ég rekist á eina allítarlega ritgerð um Jóhann, sem höfundi hefur
skotizt yfir. Hún birtist í ritgerðasafninu Troubadonrer (1930),
og er eftir skáldið og gagnrýnandann Cai M. Woel.
Þessi bók er að mjög miklu leyti byggð á frumrannsóknum á
æviferli skáldsins og styðst við bréf frá Jóhanni og til hans, svo
sem getið er í formála. Höf. hefur kannað söfn á Norðurlöndum
og Þýzkalandi og hér heinia dvaldist hann um skeið til að kynna
sér æskustöðvar Jóhanns og hafa tal af ættingjum hans og öðru
fólki, sem þekkti hann. Árangurinn af þessu starfi hefur svo orðið
ítarleg ævisaga, þar sem fjölmargar upplýsingar um höfundarferil
Jóhanns er að finna. Og aftast í bókinni eru svo birt nokkur áður
óprentuð íslenzk kvæði skáldsins.
Höfundurinn hefur gert sér far um að safna sem flestum og
ítarlegustum upplýsingum um ævi Jóhanns og það umhverfi, sem
ætla mátti að endurspeglaðist í skáldskap hans. Hann lýsir æsku-
heimilinu, Laxamýri, rekur feril Jóhanns til Reykjavíkur í skóla
og þaðan til Kaupmannahafnar, þar sem Jóhann hugðist neina
dýralækningar. Umhverfislýsingarnar mynda ramma um rannsókn-
ina á verkum skáldsins og rekja þær fyrirmyndir, sem sjálfrátt og