Eimreiðin - 01.05.1967, Blaðsíða 21

FRAMTÍÐ MANNSINS OG ÁBYRGÐ
Bodo Mannstein, kvensjúkdóma-
fræðingur, dósent frá Detmold í
V es tur-Þýzkalandi:
Sá, sem fylgist gaumgæfilega
með tímanna táknum, kemst
ekki hjá því að sjá, að maðurinn
er versti óvinur sjálfs sín. Skyn-
semin sem gerir honum kleift að
átta sig á mörgum náttúrulög-
málum, og hæfni hans til eftir-
líkingar á öllum sviðum lífsins
og tækninnar hefur fengið hon-
um í liendur vald, sem hann
bersýnilega er ekki maður fyr-
ir. Sundurgreinandi skynsemi
mannsins hefur kennt honum að-
ferðir til að raska hinu mikla
skipulagi náttúrunnar sjálfrar og
sambandinu milli hinna ýmsu
lífssviða, sem grípa hvert inn í
annað. Áreiðanlega eru flestir
náttúruvísindamenn skelfdir yfir
því til hvers niðurstöður rann-
sókna þeirra eru notaðar. Samt
liefur menningin nú valdið tjóni
í náttúrunni, sem engin leið er
að meta og gera sér grein fyrir
— þótt ekki sé tekið tillit til með-
vitaðs undirbúnings undir full-
komna útrýmingu mannkynsins.
Óendanlega litlir eiturskammt-
ar af ólíkustu gerðum safnast
saman unz úr verða skammtar
sem eru banvænir einstaklingum
og afkomendum jreirra. En þar
sem flestir liafa ekki yfirsýn yfir
nema lítinn hluta af þessu öllu,
þá lifa þeir áfram í léttúðugri
109
og barnalegri bjartsýni, svo að
þeir þokast út á yztu nöf glaðir
í bragði og fávísir.
Ábyrgur maður verður að
gera sjálfum sér og öðrum ljóst
að til eru ákveðin takmörk fyrir
því hvað hægt er að leggja á sál
og líkama einnar lífveru, ekki
sízt svo fíngerðrar og viðkvæinr-
ar sem maðurinn er. Ef við höld-
um áfram að láta þorstann í
aukna framleiðslu teyma okkur
áfram, þrautpínum náttúruna til
fjárhagslegs ávinnings og temj-
um okkur ekki að sýna tillits-
semi við notkun þeirra orku-
linda sem hún hefur veitt okkur
aðgang að, þá munu endalokin
brátt í augsýn, hvort sem þau
koma sem valdbeiting eða hæg-
fara eitrun. Setja verður einhver
takmörk fyrir því hvað maður-
inn má teygja sig langt. Þess
vegna er nú þörf á að gera hlé til
umhugsunar í hinni ofsahröðn
þróun og einbeita kröftum að
h'ffræðilegum rannsóknum. En
þessi breyting er því aðeins fram-
kvæmanleg að innsýn í skilyrði
lífsins verði smám sarnan dýpkuð
hjá okkur öllum. Framtíðarhorf-
ur okkar eru undir því komnar
hvort okkur tekzt að hafa hóf á
beitingu orku okkar og tækifæra
og gerum okkur fullkomlega
ljóst, að vegna mannsins sjálfs
mega menn ekki gera allt sem
nnnt er að gera.
Vésteinn Ólason þýddi.