Eimreiðin - 01.05.1967, Blaðsíða 18

106
EIMREIÐIN
ig fá ríkisstjórnum í hendur nýj-
ar og örlagaríkar aðferðir til að
stjórna samsetningu samfélags-
ins. Ný tæki munu óhjákvæmi-
lega skapa ný gildi og ný mark-
mið.
Ef þessar enn óþekktu aðferð-
ir eiga að geta orðið manninum
til góðs, verða allir að gera sér
grein fyrir víðtækum afleiðing-
um þeirra. Því að ábyrgð manns-
ins gagnvart náttúrunni felur
einnig í sér ábyrgð gagnvart
mannlegri náttúru. Samkvæmt
því verður að varðveita alla
möguleika, bæði í manni og
náttúru, vegna ókominna kyn-
slóða og samfélags samtímans.
Nú er nauðsynlegt að gera
snjalla áætlun um að fella inn
í öll skólakerfi veraldar sanna
mynd af manninum og mögu-
leikum hans. Þessi mynd verður
að spretta uppúr sögu mannsins
og viðleitni, ásamt líffræðilegu
eðli hans. Ala þarf börnin upp
sem ábyrga heims-borgara, sem
sjá manninn fyrir sér, ekki að-
eins eins og hann er, heldur eins
og hann ætti að geta orðið, ef
vísindi og tækni eru notuð lton-
um til góðs.
Prófessor Joshua Lederberg,
mannerfðafræðingur við Stan-
ford háskóla í Kaliforníu.
Rétt er að gefa nánar gætur að
orðalagi spurningarinnar: Hver
er hættulegasta tegund valds,
sem vísindin hafa fengið mann-
inum í hendur? Þetta orðalag
gæti ýtt undir þá röngu skoðun
að rannsóknirnar sjálfar séu
hættulegar, þegar hættan er í
raun og veru fólgin í skorti
mannsins á forsjálni og samúð
með öðrum. Samt hljótum við
að undrast, að maðurinn skuli
hafa komizt svo langt sem raun
ber vitni: líffræðilegur arfur
hans er aðeins villt og eigin-
gjarnt dýr. Samt hefur menn-
ingin þróazt úr efniviði sem ekki
fól meira í sér en takmarkaða
tilhneigingu til félagslegrar sam-
heldni, og greind sem nægði til
að gera manninum fært að skapa
málið.
Spurningin er riú hvort gerð
samfélagsins og mannlegur skiln-
ingur eru nægilega sterk bönd
til að hafa hemil á öllum þeim
nýju orkulindum sem samstillt
átök geta leyst úr læðingi. Ég
skal nú ræða örlítið um þessar
nýju orkulindir á sviði líffræð-
innar. Að ýmsu leyti eru þær
orkulindir mest heillandi af öll-
um. E. t. v. ættum við að segja
að þær gefi fegurst fyrirheit, þar
sem þær opna ákveðna mögu-
leika fyrir manninn til að breyta
sjálfum sér, svo að hann geti
beitt þeim enn betur. Þessa
möguleika væri auðvitað hægt að
nota á þveröfugan hátt, og þá
er hægt að segja að þeir séu mest