Uppeldi og menntun - 01.01.1998, Blaðsíða 17

AGUSTA PALSDOTTIR
Mér finnst voða gott að kúra með litlu stýrin mín og fá hlýjufrá peim meðan ég les
fyrir þau bók. Mérfinnst pað sjálfri æðislegt. Mérfinnst pað hræðilegt pegarfólk er
að venja börnin sín afpví að vera nálægt sér eða hjá sér.
Foreldrar þessara barna tengdu það að lesa fyrir börnin við að sýna þeim ástúð og
hlýju. Auk þess var lesturinn gjarnan notaður til að veita börnunum umbun eða til
að hugga þau, „ef þau hafa verið leið eða ekki fundið neitt að gera" lásu foreldr-
arnir oft fyrir þau. Hjá þessum foreldrum var það að lesa fyrir börn sín ekki bundið
við afmörkuð tilvik, til dæmis að lesa sögu á kvöldin áður en þau fóru að sofa,
heldur var líka lesið „á morgnana eða yfir daginn". Lesturinn var hluti af daglegum
venjum á heimilinu og það virtist ekki aðeins sem litið væri á hann sem einn þeirra
þátta sem umönnun barna felur í sér heldur jafnframt sem mjög ánægjulegan þátt.
Ein af mæðrunum lýsir þessu þannig: „Mér fannst sjálfri voða gott að gera þetta, ég
naut þess." Hjá börnum þessara foreldra kom fram að þeim hafði ekki aðeins liðið
vel þegar foreldrar þeirra lásu fyrir þau heldur tengdu þau sinn eigin lestur við
vellíðan, til dæmis sagði eitt af börnunum: „Það er notalegt þegar það er vont veður
að liggja einhvers staðar og lesa." Aftur á móti var ekki algengt að lesið væri fyrir
börnin eftir að þau urðu sjálf læs en í þeim tilvikum að það kom fyrir sögðust þau
hafa mjög gaman af því. „Mér fannst það ógeðslega skemmtilegt, mér finnst það
eiginlega enn þá þegar það er lesið fyrir mig", sagði eitt þeirra.
Samkvæmt niðurstöðunum var ekki hægt að sjá að samhengi væri milli lestrar-
áhuga þátttakenda og þess hvort lesið hafði verði fyrir þá í æsku. Mismunur kom
fram á viðhorfum gagnvart gildi þess að lesa fyrir börn hjá foreldrum þeirra barna
sem höfðu áhuga á lestri og þeirra sem höfðu lítinn áhuga. Hjá foreldrum áhuga-
samra barna kom fram að lestur fyrir börn tengist því að sýna þeim ástúð og hlýju,
en það viðhorf var ekki hægt að greina hjá foreldrum þeirra barna sem höfðu lítinn
áhuga á lestri. En auk þess fólst munurinn á fjölskyldum barna sem höfðu áhuga á
lestri og þeirra sem voru áhugalítil í því að hjá foreldrum þeirra fyrrnefndu var litið
á lestur fyrir börn sem fyrsta skrefið af mörgum í þá átt að gera þau að áhugasöm-
um lesendum. Foreldrar þeirra barna sem höfðu lítinn áhuga á lestri virtust hins
vegar líta á það sem helstu og stundum einu leiðina til að vekja áhuga á lestri hjá
þeim. í viðtölum við þessa foreldra kom oft fram að þeir vildu gjarnan að börn sín
læsu meira í tómstundum, en þeir virtust aftur á móti ekki telja þörf á að styðja við
og ýta undir lestraráhuga barnanna eftir að þau voru orðin læs.
Lestur sem þáttur í daglegu heimilislífi
Meðal þess sem einkenndi fjölskyldur þeirra barna sem höfðu áhuga á því að lesa
var að lestur var hluti af daglegu heimilislífi, félagsleg samskipti í tengslum við
lestur voru mikil og samræður um það sem heimilismenn lásu voru algengar.
Lestur var ekki aðeins sameiginlegt áhugamál fjölskyldumeðlima heldur höfðu for-
eldrar og börn oft gaman af að lesa sömu bækurnar. Ein af mæðrunum sagðist
stundum fá bækur að láni hjá syni sínum og að þau mæðginin sætu gjarnan saman
og læsu: „Við erum að lesa þetta meðan við erum að drekka eða eitthvað", sagði
hún. Ahugi sonar hennar á þeim bókum sem hún benti honum á að lesa var gagn-
kvæmur: „Mér finnst gaman af þessum bókum sem mamma er með", sagði hann.
15