Tímarit lögfræðinga - 01.12.1997, Side 43

tjónþoli sé óvinnufær.23 Skýringin er sú að þjáningar eiga við ófjárhagslegt
tjón meðan óvinnufæmi er bætt sem fjárhagslegt tjón. í athugasemdum við 3.
grein íslensku skaðabótalaganna segir orðrétt: „Ákvæði fmmvarpsins breyta í
engu þeirri reglu sem nú gildir að réttur til þjáningabóta stofnast án tillits til
þess hvort tjónþoli hefur orðið fyrir fjártjóni“.24 Þannig getur tjónþoli verið
vinnandi en samt uppfyllt skilyrði um þjáningar og því notið þjáningabóta.
Þessi hugsun er orðuð svo í texta skaðabótalaganna í 2. málsl. 1. mgr. 3. gr.:
„Þegar sérstaklega stendur á er heimilt að greiða þjáningabætur þótt tjónþoli sé
ekki veikur“. Orðið „veikur“ merkir hér „óvinnufær“ eins og skýrt kemur fram
í lagaskýringarriti Karnovs og fjallað verður nánar um í næsta kafla:
Betydningen er formentlig kun, at der undtagelsesvis kan tilkendes godtgprelse for
svie og smerte, selv om skadelidte ikke er sygemeldet, jfr. Gomard & Wad 42 og
som eksempel U 1989 860 (genoptagelse af arbejde som skolelærer 2 dage efter
skadens indtræden, men betydelige gener herved; godtgprelse givet for ca 4'/2
máned) og U 1995 253 (hovedpine og koncentrationsbesvær mv som fplge af
hjemerystelse; skpnsmæssigt fastsat godtgprelse pá 10.000 kr for perioden efter
genoptagelsen af arbejdet).25 (Feitletur AÞÓ)
3.2 Tvær merkingar hugtaksins „veikur“
Hugtakið „veikur" er einungis notað í 3. grein skaðabótalaganna. Þar kemur
orðið tvisvar fyrir og er notað í mismunandi merkingu. Þar segir fyrst að greiða
eigi þjáningabætur fyrir hvem dag sem tjónþoli er veikur og á batavegi. Orðið
„veikur“ í þessu samhengi vísar til óþæginda, verkja og vanlíðunar sem
veikindaástandi fylgir. Síðar í sömu lagagrein segir að heimilt sé „að greiða
þjáningabætur þótt tjónþoli sé ekki veikur“ en þar er átt við „að líkamstjón valdi
tímabundnum líkamlegum óþægindum eða tmfli eðlilega líkamsstarfsemi, án
þess að sagt verði að tjónþoli sé veikur“.26 í þessu samhengi virðist orðið
„veikur“ fremur vísa til óvinnufæmi en óþæginda eins og nefnt var hér að
framan.27 Þessi ruglingur hefur leitt til óvissu um merkingu orðsins „veikur“ og
þar með merkingu allrar lagagreinarinnar.28 Ovissan kemur m.a. fram í því að
tímalengd þjáninga og óvinnufæmi er oft ruglað saman 29
23 í máli E-5985/1995 sem rekið var fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur voru þjáningabætur dæmdar
samkvæmt þessu sjónarmiði.
24 Frumvarp til skaðabótalaga, iagt fyrir 116. löggjafarþing 1992, bls. 29.
25 Karnovs lovsamling. Kamovs forlaget 1996, bls. 3785.
26 Fmmvarp til skaðabótalaga, lagt fyrir 116. löggjafarþing 1992, bls. 29.
27 Kafli 3.1.1 Þjáður en vinnufær.
Karnovs lovsamling. Kamovs forlaget 1996, bls. 3785.
Gomard, Bemhard og Wad, Ditlev: Erstatning og godtgoreise. Kaupmannahöfn 1986, bls. 42.
28 Sjá einnig Guðni Á. Haraldsson: „Miskabætur". Lögmannabiaðið, 3. tbl., 1996, bls. 8. Guðni
gengur svo langt að segja að varast beri notkun hugtakanna „veikur“ eða „óvinnufær".
29 Sjá nánar í kafla 5 Samband tímalengdar þjáninga og tímabundins atvinnutjóns.
267