Tímarit lögfræðinga - 01.12.1997, Side 77

í einu samningsríki. í 2. mgr. 4. greinar er kveðið á um hvernig leyst skuli úr
þessu vandamáli. í þessu dæmi myndi maðurinn væntanlega teljast vera
heimilisfastur á íslandi, sbr. b lið 2. mgr. 4. gr., eða í því ríki sem hann er nánast
tengdur persónulega og fjárhagslega (miðstöð persónuhagsmuna).
Samkvæmt landsrétti tveggja ríkja gæti lögaðili talist heimilisfastur í þeim
báðum samtímis. í 3. mgr. 4. greinar segir að þegar aðili, annar en maður, telst
heimilisfastur í fleiri en einu samningsríki skv. 1. mgr. 4. greinar skuli hann
einungis talinn heimilisfastur í því ríki þar sem raunveruleg framkvæmdastjórn
hans hefur aðsetur. í þessu sambandi skal minnt á lokaákvæði 5. tl. 1. mgr. 2.
gr. tskl. þar sem félag getur talist eiga heimili sitt á Islandi og þar með borið
ótakmarkaða skattskyldu þar ef raunveruleg framkvæmdastjóm þess er á
Islandi. Þannig gæti t.d. félag sem er skráð í Svíþjóð og telst því bera ótak-
markaða skattskyldu í Svíþjóð samkvæmt sænskum lögum, talist heimilisfast
og með ótakmarkaða skattskyldu á íslandi samkvæmt nefndu ákvæði íslenskra
tekjuskattslaga ef raunveraleg framkvæmdastjóm þess er hér á landi. Akvörðun
um það hvort raunveruleg framkvæmdastjóm væri á íslandi myndi fara eftir
sérstöku mati í hverju tilfelli á því hvemig daglegri ákvarðanatöku um málefni
félagsins væri háttað; hvort stjóm félagsins ætti sæti á íslandi og hvort aðal-
skrifstofa þess væri hér á landi.
3.3.3.4 5. grein. Föst atvinnustöð
Akvæði 5. greinar um fasta atvinnustöð eru óbreytt frá gamla samningnum.
Sá fyrirvari sem Færeyjar höfðu varðandi 3. mgr. um tólf mánaða byggingar-
tíma er fallinn brott þannig að tólf mánuðirnir munu nú gilda í öllum löndunum.
Hugtakið „föst atvinnustöð“ er eitt af grundvallarhugtökum samningsins. í 5.
grein er ákvarðað hvenær starfsemi fyrirtækis í einu ríki telst orðin þess eðlis í
öðru ríki að hún feli í sér fasta atvinnustöð. Þegar um er að ræða að fyrirtæki
hefur fasta atvinnustöð í öðru ríki, getur það ríki (upprunarrkið) skattlagt
hagnað sem verður til í þessari föstu atvinnustöð. Samkvæmt 7. grein samn-
mgsins er aðalreglan hins vegar sú að hagnaður fyrirtækis verður aðeins
skattlagður í því ríki sem fyrirtækið er heimilisfast, sbr. einnig 14. gr. um
sjálfstæða starfsemi. Hugtakið föst atvinnustöð hefur einnig þýðingu í öðrum
greinum samningsins, sbr. t.d. 2. mgr. 10., 11. og 12. gr. og c-lið 2. mgr 15. gr.
Samkvæmt 2. og 3. mgr. tekur „föst atvinnustöð“ sérstaklega til staðar þaðan
sem starfsemi fyrirtækis fer að nokkra eða öllu leyti fram, svo sem til staðar
þaðan sem því er stjórnað, útibús, skrifstofu, verksmiðju, verkstæðis, námu,
olíu- eða gaslindar, grjótnámu eða annars staðar þar sem náttúruauðlindir era
nýttar.
Samkvæmt 3. mgr. 5. gr. þarf byggingar-, mannvirkja-, samsetningar- eða
uppsetningarframkvæmd að standa í tólf mánuði til þess að talið verði um fasta
atvinnustöð að ræða. Þessi framkvæmd getur leitt af sér fasta atvinnustöð enda
þótt hún fari ekki fram á sama stað allan tímann sem hún stendur. Byggingar-,
mannvirkja-, samsetningar- eða uppsetningarframkvæmd er álitin vera ein
301