Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.11.2000, Blaðsíða 14

Tímarit lögfræðinga - 01.11.2000, Blaðsíða 14
sumum tilvikum haft þýðingu þegar metið er úr hverju hefur verið leyst með dóminum og hver hin bindandi réttaráhrif hans eru.19 Þar sem tilgangur með dóminum er að fá úrlausn um sakarefnið og að ágreiningurinn verði leiddur til lykta þarf að haga rökstuðningi þannig að leyst sé úr deilunni. Til þess að unnt verði að endurskoða dóm eða aðra úrlausn dómara á æðra dómstigi þurfa rökin fyrir hinni áfrýjuðu úrlausn að liggja fyrir.20 Ef þau koma ekki fram verður ekki um eiginlega endurskoðun á dómsúrlausninni að ræða. í því tilfelli getur þurft að ómerkja hina áfrýjuðu úrlausn. Samkvæmt framangreindu hljóta röksemdir dómara að taka mið af því að fram komi hvernig dómarinn hefur fylgt stjómarskrárbundnum fyrirmælum um að fara eftir lögum við úrlausn málsins. Af röksemdunum á því að vera unnt að greina að lög hafi leitt til niðurstöðunnar, hvernig og hvers vegna.21 2.2 Reglur um form og efni dóma Þegar lagareglurnar sem mæla fyrir um rökstuðning dómsúrlausna eru túlk- aðar þarf jafnframt að huga að öðrum reglum um form og efni dóma. Enn fremur geta aðrar lagareglur skipt máli þannig að rökfærslu þurfi að haga með tilliti til þeirra. Þessi lagaákvæði hafa mismikla þýðingu fyrir það sem hér um ræðir; sum þeirra hafa verulega þýðingu, önnur litla eða enga. Um form dóma eru fyrirmæli í 3. mgr. 114. gr. laga um meðferð einkamála en þar segir að dómar skuli vera stuttir og glöggir. Aðalástæðan fyrir því að dómar eiga að vera stuttir er sú að með því fæst betra yfirlit yfir málið, bæði sakarefnið og úrlausnina, og þeir eiga að vera glöggir í þeim tilgangi að séð verði hvemig niðurstaðan var fengin. Bæði skilyrðin, þ.e. að „dómar skulu vera stuttir og glöggir“, hafa því sama markmið sem er að fram komi með skýmm og skilmerkilegum hætti hvað leiddi til niðurstöðunnar. I 1. mgr. sömu lagagreinar er gert ráð fyrir að dómur skiptist í aðalatriðum í forsendur og dómsorð. Þar segir að í forsendum skuli m.a. greina stutt yfirlit um atvik að baki máli og ágreiningsefni í því, helstu málsástæður aðila og réttar- heimildir sem þeir byggi á og rökstudda niðurstöðu um sönnunaratriði og laga- atriði, sbr. d, e og f liði lagaákvæðisins. í dómi má ekki skírskota til sannana eða atvika sem kunna síðar að koma fram, sbr. 4. mgr. sömu lagagreinar. í 1. mgr. 135. gr. laga um meðferð opinberra mála, sbr. 5. gr. laga nr. 37/1994, segir 19 Jo Hov: sama heimild. 20 Jo Hov: Rettergang i sivile saker, bls. 457; Lene Pagter Kristensen: Juridisk grundbog 3. Dommen-Sproget, bls. 125 og Per Olof Ekelöf: Rattegáng V, bls. 205. 21 I grein Jónatans Þórmundssonar: „Fordæmi sem réttarheimild í enskum og bandarískum rétti“ í Ulfljóti, 4. tbl. 1969, segir á bls. 365 að það sé sérkenni enskra dómsúrlausna að þeim fylgi að formi til engar forsendur. Sögulega skýringin sé sennilega sú að enskir dómstólar hafi engrar rétt- lætingar þurft við gagnvart valdamiklum þjóðhöfðingja eða löggjafarsamkomu. .Jafnframt festist sá skilningur, að dómstólar væru yfir slíkan rökstuðning hafnir. Það væri því til þess fallið að varpa rýrð á álit þeirra og virðingu að gera slíka kröfu til þeirra". Sjá einnig Per Olof Ekelöf: Ráttegáng V, bls. 204, en þar kemur fram að áður hafi víða verið bannað að rökstyðja dóma. Borgararnir hafi átt að hlýða boðum og fyrirmælum yfirvalda og dómstóla án þess að draga í efa réttmæti þeirra. 180
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Tímarit lögfræðinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.