Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.11.2000, Blaðsíða 31

Tímarit lögfræðinga - 01.11.2000, Blaðsíða 31
þeim efnum.57 Rökstuðningur í dómi getur t.d. ráðist af venjum um það hvernig réttarreglum er beitt við úrlausnir lögfræðilegra ágreiningsefna. Þótt dómstólar hafi mótað venjur um það hvemig haga beri rökstuðningi í dómi eru fyrirmæli að nokkm leyti í réttarfarslögum um tiltekin atriði, svo sem um það hverju þurfi að gera grein fyrir í forsendum dóma. Að öðm leyti verður að miða við venjur, t.d. um hversu ítarlegur rökstuðningurinn þarf að vera, hvað þurfi að rökstyðja og hvemig niðurstaðan verði leidd af forsendunum. I rök- stuðningi þarf að vísa til réttarheimilda en ekki er venja að vísa til fræðirita. Dómari tekur mið af því sem tíðkast í þessum efnum þegar hann rökstyður niðurstöðu hverju sinni. Mál geta verið fjölbreytileg og í þeim getur reynt á ólík atriði. Á sambærileg atriði reynir hins vegar í eðlislrkum málum. Um rökstuðning og hvemig honum er háttað í sams konar málum hafa oft skapast ákveðnar venjur, t.d. í skaðabóta- málum og ölvunarakstursmálum. Venjur blandast oft saman við önnur atriði sem einnig hafa áhrif á það hvern- ig rökstuðningi er hagað. Þannig er t.d. venja að útfæra betur en ella rökstuðn- ing í málum sem hafa almenna þýðingu og þegar dómur kemur til með að hafa fordæmisgildi enda er það nauðsynlegt. I öðrum tilvikum getur verið um ákveðið verklag að ræða. Sem dæmi má nefna að í dómi Hæstaréttar frá 2. mars 2000 er bent á að í héraðsdómi hafi málsástæður og lagarök aðila verið rakin bæði í aðalsök og gagnsök en réttara hafi verið að gera það í einu lagi.58 Þetta má einnig leiða af reglunni um að dóm- ar eigi að vera stuttir og glöggir, sbr. 3. mgr. 114. gr. laga um meðferð einka- mála. Með verklaginu sem Hæstiréttur bendir á hefði verið unnt að koma í veg fyrir endurtekningar, héraðsdómurinn hefði orðið styttri og gleggra yfirlit hefði fengist yfir dómsúrlausnina. Yntis önnur dæmi má nefna um verklag sem beitt er í rökstuðningi fyrir dómsniðurstöðu. Ekki þarf t.d. að taka afstöðu til annarra atriða en þeirra sem leiða til að niðurstaða fæst í málinu.59 Það er orðað þannig að „þegar af þeirri ástæðu“ leiði það til tiltekinnar niðurstöðu. Hins vegar getur af einhverjum ástæðum haft þýðingu að taka afstöðu til ákveðinna atriða og verður í því tilfelli að gera það. Nánar verður fjallað um efnið hvað þurfi að rökstyðja í lið 3.3.a hér á eftir. 57 „For domme af enhver art gælder det dog, at man ved udarbejdelsen má s0ge at ftnde frem til en fornuftig balance imellem pá den ene side sagens art, omfang og betydning og pS den anden side de krav, der fplger af de almindelige principper for domsaffattelse". Lene Pagter Kristensen: Juri- disk grundbog 3. Dommen-Sproget. bls. 128-129. 58 Hæstaréttardómur 2. mars 2000 í máli nr. 437/1999. 59 „Yfirleitt tekur dómstóll ekki afstöðu nema til eins atriðis, ef hann telur það nægja, til að rétt úrslit fáist í dómsmáli". Þór Vilhjálmsson: Réttarfar III, bls. 59-60. Sama regla gildir í Danmörku, sbr. Poul Sorensen í Juridisk grundbog 3. Dommen-Sproget, bls. 86: „Finder retten, at blot et af de anfprte anbringender l'prer til det pást&ede resultat, behpver den derfor ikke at tage stilling til, om det samme gælder med hensyn til det andet anbringende“. 197
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Tímarit lögfræðinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.