Tímarit lögfræðinga - 01.11.2000, Blaðsíða 42

1. mgr. 75. gr. hennar. Sjávarútvegsráðuneytinu hafi því ekki verið rétt að hafna um-
sókn áfrýjanda um almennt og sérstakt veiðileyfi á þeim forsendum, sem lagðar voru
til grundvallar í bréfinu frá 10. desember 1996, og var synjun ráðuneytisins felld úr
gildi með dóminum. Til áréttingar á því að úrlausn réttarins varðaði aðeins kröfugerð
áfrýjanda um ógildingu á synjuninni er tekið fram í dóminum að ekki væri tekin af-
staða til þess, hvort „ráðuneytinu hafi að svo búnu borið að verða við umsókn áfrýj-
anda, en málið er einungis höfðað til ógildingar á ákvörðun ráðuneytisins, en ekki til
viðurkenningar á rétti áfrýjanda til að fá tilteknar veiðiheimildir í sinn hlut“.78
Rökum málsaðila, sent hefðu áhrif á niðurstöðuna væru þau tekin til greina
en ekki er fallist á, þarf að hafna með ljósum rökum.79 Þess ber og að gæta að
afstaða dómara til krafna málsaðila og einstakra álitaefna sé skýr.
í H 1995 1752 segir: „Fallast ber á með aðaláfrýjanda, að leið sú til úrlausnar ágrein-
ingi aðila, sem valin var af héraðsdómara, hafi að nokkru verið reist á málsástæðum,
sem ekki hafi komið fram við meðferð málsins. Héraðsdómi er áfátt í ýmsum öðrum
atriðum. Framsetning dómsins er óskipuleg, og er afstaða dómara til krafna máls-
aðila eigi nægilega skýr. I dóminum er ekki heldur leyst úr öllum málsástæðum, og
um sum ágreiningsefni er fjallað á ógreinilegan hátt. Dómurinn er því í verulegum
atriðum andstæður grundvallarreglum 111. gr. og 114. gr. laga nr. 91/1991“.
Lýsing dómara á því sem skiptir máli fyrir rökfærsluna og úrlausn sakar-
efnisins þarf að vera fullnægjandi. Það sem hefur ekki þýðingu á hins vegar
ekki erindi í rökfærsluna. Þess þarf og að gæta að íjalla fyrst um þau atriði og
taka afstöðu til þeirra sem úrlausn á öðrum atriðum ræðst af.
I H 1993 537 em dæmi um þetta. A bls. 542 segir: „I hinn áfrýjaða dóm skortir alveg
lýsingu dómara á þeim atburði, sem áfrýjandi rekur tjón sitt til og málssóknin byggist
á. A hinn bóginn er rakið í dóminum meginefni stefnu og greinargerðar stefnanda, án
þess að úr því sé unnið og það fært til þess horfs, sem við á í dómi. A mörgum
blaðsíðum í dóminum er gerð ýtarleg grein fyrir margbrotinni kröfugerð stefnanda
og rakin í löngu máli reifun kröfufjárhæða, eins og hún kemur fyrir í sóknargögnum,
og er sundurliðun á dráttarvaxtakröfu þar ekki undan dregin. Þetta var með öllu
ástæðulaust, þar sem af sýknu leiddi, að ekkert reyndi á kröfufjárhæðir í dóminum.
Auk áfrýjanda gáfu átta vitni skýrslur á bæjarþingi Reykjavíkur. I hinum áfrýjaða
dómi er ekkert rakið úr þessum skýrslum, en aftur á móti eru nöfn vitnanna ásamt
kennitölum og heimilisföngum talin upp í dóminum alveg að þarflausu. Þá er sá
megin galli á hinum áfrýjaða dómi, að ekkert er fjallað um sjálfan grundvöll málsins,
það álitaefni, hvort stefndi beri að lögum fébótaábyrgð á atviki því, sem varð í verk-
smiðju hans 2. nóvember 1981. Það er augljóst, að um þennan meginþátt málsins bar
að fjalla ýtarlega og leiða hann til lykta, áður en sá þáttur málsins kæmi til álita, sem
78 Hæstaréttardómar 1998, bls. 4080-4081.
79 Hjördís Hákonardóttir: „Gagnrýni á dómstólana og forsendur dóma“, bls. 168.
208