Tímarit lögfræðinga - 01.04.2003, Page 31

Einungis þurfti því að bæta við „frjálst sambandsland" þessu hugtaki; með því var
það orðið alákveðið og gat ekki þýtt annað en það, sem kallað er ríki, því að öll
fullvöld lönd eru ríki.IJ
Og Gísli segir í grein sinni að „ósleitilega hafi verið að því unnið, þegar frá
því er blaðamannaávarpið kom út, að gera mönnum þetta ljóst“ og rekur síðan
hvemig þetta orðalag hafi ýmist haft áhrif á eða ratað beint í samþykktir
þingmálafunda, sem haldnir voru í öllum sýslum landsins og kaupstöðum þetta
ár, og loks komist í samþykkt Þingvallafundar 29. júní 1907 en hún var þessi:
a. Fundurinn krefst þess, að væntanlegur sáttmáli við Dani um afstöðu landanna sé
gerður á þeim grundvelli einum, að fsland sé frjálst land í konungssambandi við
Danmörku, með fullu jafnrétti og fullii valdi yfir öllum sínum málum. En þeim
sáttmála má hvor aðili um sig segja upp. - Fundurinn mótmælir allri sáttmálsgerð,
sem skemmra fer, og telur þá eigi annað fyrir höndum en skilnað landanna, ef eigi
nást slíkir samningar sem nefndir voru.
b. Fundurinn telur sjálfsagt, að ísland hafi sérstakan fána, og felst á tillögu Stúdenta-
félagsins um gerð hans.
c. Fundurinn krefst þess, að þegnréttur vor verði íslenzkur. (leturbr. höf.)
Það varpar enn frekar ljósi á tilkomu og mikilvægi fullveldiskröfunnar í
íslenskri sjálfstæðisbaráttu að huga að lögfræðimenntun Islendinga. Þar tog-
uðust á íslenska kenningin í stjómlagafræði og þjóðarétturinn eins og hann stóð
og sem stoðaði lítt að draga í efa.
2.3 Nýr lagaskóli - ný lögfræði!
A áðumefndum fundi í Juridisk samfund í Kaupmannahöfn gagnrýndi Valtýr
Guðmundsson, að helstu lagaprófessorum Hafnarháskóla viðstöddum, kenn-
ingar þarlendra fræðajöfra Henning Matzens, Carls Goos og Henriks Hansens
um ríkisréttarstöðu Islands og varaði þá við því að Islendingar myndu ekki una
þeim:
Réttmæti þessarar hyggjusetningar mun aldrei verða viðurkennt af neinum íslend-
ingi. Það getur skeð, að hinum háu prófessorum geti tekist, að neyða íslenska lög-
fræðinga til þess að viðurkenna þessa skoðun, þegar þeir eru að svara prófspurn-
ingum sínum á háskólanum; en þeir geta reitt sig á, að sömu lögfræðingarnir munu,
jafnskjótt og þeir eru sloppnir frá prófborðinu, hiklaust neita því, að hún sé rétt.15
Krafa íslendinga um innlendan lagaskóla var snar þáttur sjálfstæðisbarátt-
unnar og frumvarp þess efnis var samþykkt hvað eftir annað á Alþingi íslend-
inga en ávallt hnekkt í ríkisráði Dana eða allt þar til Lagaskólinn tók til starfa í
Reykjavík árið 1908. Nauðsyn var talin bera til að embættismenn þekktu og
14 Sama heimild, bls. 85.
15 Valtýr Guðmundsson. bls. 6.
25