Tímarit lögfræðinga - 01.04.2003, Page 87

nótum en nú um stundir hafa nýrri aðferðir og viðhorf víðast rutt sér braut, m.a.
vegna áhrifa frá bandarískri lagakennslu, þannig að mun minna kveður að
formlegum og löngum fyrirlestrum en umræður og umfjöllun um dómsúrlausnir
hefur komið þess í stað, a.m.k. að vissu marki, auk ýmissa annarra nýmæla.
Bein áhrif frá háskólahefðum gömlu nýlenduveldanna, Spánar og Portúgals,
voru lengi viðvarandi í háskólum Suður-Ameríku sem sóttu margt til hinna
virtu og gamalgrónu háskóla á Íberíuskaganum, en þau tengsl munu hafa
dofnað mjög á síðari áratugum þótt ýmsir suður-amerískir háskólar haldi enn
uppi formlegum nemendaskiptum o.þ.h. við spánska eða, eftir atvikum, portú-
galska háskóla.
7. LOKAORÐ
Af því sem hér hefur verið rakið ætti lesendum ekki að geta dulist að lög-
gjafarstarfsemi í Suður-Ameríku er yfirleitt öflug og byggir á sömu eða þá mjög
svipaðri meginhefð og lengi hefur átt við í meginlandsríkjum Vestur-Evrópu,
þótt hún endurspeglist ekki endilega að sama skapi í góðu eða traustu stjórnar-
fari. Áhrifa frá „common law“-kerfinu gætir í vissum mæli á sviði opinbers
réttar flestra þessara landa en á einkaréttarsviðinu má segja að stuðst hafi verið
við evrópskar fyrirmyndir „civil law“-kerfisins í öllum megindráttum. Franska
borgaralögbókin, Code civil, hafði afar mikil áhrif á þá hugmyndafræði sem lá
að baki flestum hinum eldri lögbókum Suður-Ameríkuríkjanna, þeim er
lögteknar voru á 19. öldinni, en dæmi um bein áhrif þýsku lögbókarinnar, BGB,
við samningu lögbóka, sem komu ekki til sögunnar fyrr en á 20. öld, eru hins
vegar borðleggjandi, auk þess sem lögbókasmiðirnir höfðu fyrr og síðar rneiri
eða minni hliðsjón af ýmsum öðrum lögbókum Evrópuþóða (eftir atvikum
frumdrögum þeirra) og jafnframt kunnum fræðiritum frá þeim Evrópuþjóðum,
sem fyrr voru nefndar, eða öðrum.
Þegar á heildina er litið má fullyrða, að lögbækur Suður-Ameríkuríkjanna
standi ekki að baki lögbókunt Evrópuþjóða og hinar bestu og vönduðustu
suðrænu lögbækur, svo sem lögbók Chile, hafa að mati þeirra, sem best til
þekkja, verið taldar jafnast á við sjálfan Code civil í Frakklandi og jafnvel
standa honum framar í sumum greinum, og margt er einnig frumlegt í þessum
bókum þótt stuðst hafi verið við kunnar fyrirmyndir í ýmsum efnum. Þrátt fyrir
þetta verður ekki fram hjá því litið að þær lögbækur sem fjallað hefur verið
stuttlega unt í þessari ritgerð, sem og réttur og réttarheimildir Suður-Ameríku-
ríkja almennt, hafa síður en svo verið í sviðsljósinu meðal þeirra þjóða heims
sem við höfum hvað helst samskipti við - og reyndar má fullyrða að yfirleitt
fari saman vanþekking og áhugaleysi á rétti suður-amerísku ríkjanna, sem og á
málefnum þeirra yfir höfuð, meðal okkar þjóðar sem og grannþjóða okkar.
Réttur þessara ríkja - a.m.k. þeirra sem lengst hafa náð í löggjafarmálefnum og
lögvísindum - er þó vissulega allrar athygli verður, ekki aðeins fyrir þá lög-
fræðinga sem fást við samanburðarlögfræði heldur einnig á víðara vettvangi.
Grein þessari er ætlað að vera örlítið framlag í þá átt.
81