Hugur - 01.01.1996, Page 124

122
Ritdómar
síðustu æviárum hans. Það er ástæðulaust, eins og raunar Hannes virðist
koma auga á, því hugmyndir John Stuart Mills eru um margt margræðar.
Hannes hefur sína túlkun, þar sem frelsisreglan hefur forgang yfir
jöfnuðarreglu. Það er útbreidd túlkun, sem meðal annars má sjá stað í
mikilfenglegum kenningum bandaríska stjórnmálaheimspekingsins
Johns Rawls. Þar togast á frelsisreglan og jöfnuðarreglan; nytjastefna og
skylduboð í anda Kants. Og úr verður samsuða sem er hugsanlega besti
samnefnari fyrir allar athyglisverðustu hræringar í stjómspeki þessarar
aldar.
Kenningar Mills hafa haft mikil áhrif á þær stjómmálastefnur sem mest
hafa haft áhrif á þróun stjómmála á okkar tíð. Því er eðlilegt að kaflinn um
áhrif Mills á íslandi sé nokkuð ítarlegur. Þar er rakin saga áhrifa Mills og
jafnframt tekist á við hið mikla þrætuepli hvort Mill hafi verið hallur
undir félagshyggju eða ekki. Við því mun aldrei fást neitt einhlýtt svar, en
kenningar Mills munu því halda áfram að vera uppspretta umræðna.
Að þessari yfirferð lokinni, fær Hvar á maðurinn heima? þann dóm að
allnokkuð vanti uppá að hún sé það leiðsögurit um sögu stjórnspekinnar
sem vænta mátti. Til þess vantar skerpu í markmið og heildarskipulag og
skýrari umgjörð um innihald hvers kafla.
Ágúst Hjörtur Ingþórsson